Tientallen verhalen in één boek: Rouw eindigt wanneer straffeloosheid ophoudt

Journalist Serdar Korucu, die eerder het boek The Saturday Mothers: 1000 Weeks in Galatasaray Square publiceerde, gebaseerd op interviews met 22 familieleden van vermiste personen, brengt nu een nieuwe publicatie uit met de titel This Mourning Will Not End. In dit werk documenteert hij de getuigenissen van families die dierbaren verloren tijdens de door het leger opgelegde avondklokken in zeven steden in 2015 en 2016.

Korucu zei dat hij deze interviews heeft afgenomen om ervoor te zorgen dat wat er is gebeurd niet wordt vergeten en dat de collectieve herinnering levend blijft. Korucu benadrukte het belang van herinnering en de noodzaak om een einde te maken aan straffeloosheid in het streven naar vrede. Hij zei: “De families die hebben geleden, zijn degenen die om vrede vragen. Het zijn zij naar wie we moeten luisteren.” Hij onderstreepte dat hun rouw alleen kan eindigen als er een einde komt aan het beleid van straffeloosheid.

Korucu’s boek wil gebeurtenissen bewaren die in het collectieve geheugen gegrift moeten blijven en streeft ernaar om via deze getuigenissen gerechtigheid en vrede te bewerkstelligen.

Deze ervaringen moesten worden vastgelegd

Korucu legde de motivatie achter het boek en de bijdrage ervan aan de sociale vrede als volgt uit: “Cemile, wier levenloze lichaam in een vriezer werd bewaard, of Taybet Ana (Moeder), die we allemaal met diepe droefheid herinneren… Dit zijn slechts enkele van de namen die in ons geheugen gegrift staan uit de periode 2015-2016. Maar er hadden nog veel meer gebeurtenissen uit die tijd in ons collectieve geheugen gegrift moeten staan. Wat we in plaats daarvan zagen, was een opzettelijke constructie van vergetelheid. Deze verhalen moesten absoluut worden vastgelegd. Er heerste een ernstige staat van collectief geheugenverlies in de samenleving, en we zijn dit werk juist begonnen om te voorkomen dat deze verhalen zouden worden vergeten.

Als herinneringen niet worden gedocumenteerd, wordt het op een dag onmogelijk om verantwoording af te leggen. Elk verhaal vertegenwoordigt een unieke herinnering en een unieke weigering om te vergeten, voor ons allemaal.

Ondanks alles blijven de families oproepen tot vrede

Korucu merkte op dat het project begon in samenwerking met de Mensenrechtenvereniging (IHD), waardoor ze families in de regio konden bereiken. Hij benadrukte dat de families hun meest pijnlijke ervaringen met hen deelden en dat ze ondanks alles wat ze hebben doorstaan, nog steeds voor vrede blijven opkomen. Terugkijkend op zijn boek zei Korucu: “Vóór 2015-2016 was er het zogenaamde ‘vredesproces’. Toen keerde het oorlogsbeleid terug. Er werd een diep trauma opgelopen. Tien jaar zijn verstreken en nu hebben we het weer over vrede. En ondanks alles zeggen de families nog steeds vrede. De familie van Taybet Ana verwoordt het als volgt: ‘Waarom hebben we de prijs betaald? We hebben ja gezegd tegen vrede. Terwijl wij ja zeggen, vinden we het niet juist dat anderen nee zeggen.’ Ze hebben volkomen gelijk.

Wanneer degenen die echt hebben geleden zich met hart en ziel inzetten voor vrede, denk ik niet dat de kritiek van anderen veel waarde heeft. Het echte recht om te spreken behoort toe aan degenen die hebben geleden, die de prijs hebben betaald en die ondanks alles deze strijd voortzetten.

Straffeloosheid staat vrede in de weg

Korucu voegde eraan toe dat er tien jaar zijn verstreken sinds de door het leger opgelegde avondklokken en dat het werk aan het boek, dat in november vorig jaar begon, deze maand is voltooid. “Er heerst een wijdverbreide staat van vergetelheid in de samenleving. Er is ook vermoeidheid, maar deze mensen willen niet vergeten worden, omdat de daders nog steeds vrij rondlopen. Ze gaan door met hun leven zonder ter verantwoording te worden geroepen.

Een van de meest opvallende voorbeelden van deze straffeloosheid is de zaak van Helin Şen. De verantwoordelijke politieagent kreeg slechts zes jaar en drie maanden gevangenisstraf. Haar familie zegt: ‘Als ze door een verdwaalde kogel was gedood, zou de dader levenslang hebben gekregen. We accepteren deze straf niet.’ En ze hebben volkomen gelijk. Er is substantieel bewijs, maar de straf is bij lange na niet voldoende.”

Het collectieve geheugen moet altijd levend blijven

Volgens Korucu houdt deze onrechtvaardigheid rechtstreeks verband met het vredesproces: “Als we over vrede willen spreken, moeten we het verleden onder ogen zien. Het vastleggen van wat er is gebeurd en het eisen van verantwoording zijn beide onderdeel van vrede. In het verleden voerden de staat en de machthebbers een beleid van ontkenning, waarbij het collectieve geheugen werd onderdrukt. De onopgeloste moorden zijn nooit officieel erkend. Zelfs Erdoğan heeft dit onlangs toegegeven, maar er is noch een verontschuldiging, noch zijn er echte stappen ondernomen. En toch zijn het juist degenen die het meest hebben geleden die nu vrede eisen.”

Iedereen moet zwijgen en luisteren naar de families die lijden

Korucu zei dat in elk zinvol dialoogproces het recht om te spreken moet toebehoren aan degenen die de pijn rechtstreeks hebben ervaren: “Degenen die in 2015-2016 dierbaren hebben verloren, zijn de echte tegenhangers in het vredesproces. Als het vredesproces was voortgezet, zou Cemile vandaag een jonge vrouw zijn. Misschien hadden we haar naam nooit gekend. Misschien hadden we Taybet Ana nooit gekend. Maar dat is niet gebeurd. In plaats daarvan zagen we haar levenloze lichaam op straat liggen.

Daarom is vrede zo belangrijk. Een klein meisje wordt neergeschoten door een speciale politie-eenheid terwijl ze naast haar moeder staat. En haar familie vraagt om vrede. Dan moeten wij allemaal zwijgen en naar hen luisteren. Menselijke verhalen raken het hart. Cijfers zijn koud, maar als je mensen eraan herinnert dat Cemile een kind was, beginnen ze na te denken.”

De samenleving moet beginnen te praten over vrede

Korucu reflecteerde ook op de titel van zijn boek, This Mourning Will Not End, en zei: “Deze families kregen niet eens de waardigheid van een begrafenis. Het lot van degenen die tijdens hun detentie zijn verdwenen en de bestraffing van de daders behoren tot hun meest fundamentele eisen. Echte rouw kan niet eindigen zolang straffeloosheid voortduurt. Straffeloosheid is alomtegenwoordig en daar moet een einde aan komen. Daarom moet vrede een maatschappelijk vraagstuk worden en moet de samenleving als geheel over vrede gaan praten. Dat is wat er echt toe doet.”

Het zijn de families die zich voor vrede moeten uitspreken

Volgens Serdar Korucu kan rouw alleen beginnen te verzachten door afrekening: “De doden zullen niet terugkeren, maar het geweten van de mensen kan op zijn minst enige verlichting vinden. Degenen die echt het recht hebben om te spreken, zijn deze families. Zij moeten bij het proces worden betrokken.

Ik hoop dat er naar hun eisen wordt geluisterd. In eerdere vredesprocessen werd er onvoldoende aandacht besteed aan de stemmen van getuigen. Nu is die kans er weer. Daarom moet elke commissie die in het parlement wordt opgericht, deze families betrekken en hen aan het woord laten.

Dit proces beperkt zich niet tot 2015-2016. Mensen die in alle periodes hebben geleden, moeten worden betrokken, omdat zij de echte partijen zijn in het vredesproces. Echte vrede kan alleen worden bereikt door naar hun eisen te luisteren.”

Bron: ANF