In Rojava heeft het Koerdische volk een nieuwe poging gedaan om zijn eigen toekomst te weven. Vertegenwoordigers uit verschillende regio’s van Noord- en Oost-Syrië, uit de diaspora en uit door oorlog verscheurde delen van het Midden-Oosten kwamen samen om een historisch moment te vieren. De conferentie over de eenheid en het gemeenschappelijk standpunt van de Koerden van Rojava was niet zomaar een bijeenkomst, maar eerder een nieuwe mijlpaal in een lange reis die resoneert in het collectieve geheugen – een krachtige en hernieuwde uitdrukking van de zoektocht naar eenheid en vrijheid.
De conferentie, die plaatsvond in Qamişlo op 26 april 2025, was een directe reactie op meer dan een eeuw van fragmentatie van het Koerdische volk. In dit land, uitgeput door oorlog, bezetting en ontheemding, kwamen verschillende Koerdische partijen, vrouwenorganisaties, sociale bewegingen en onafhankelijke activisten samen. Hun doel was om een visie te ontwikkelen die het Koerdische volk een gemeenschappelijke stem zou geven in de toekomst van Syrië. De conferentie is ontstaan uit de sociale verworvenheden van de Rojava-revolutie en het collectieve geheugen dat gevormd is door oorlog en verzet. Deze bijeenkomst is een van de eerste grote politieke initiatieven na de val van het repressieve Assad-regime in Syrië op 8 december 2024.
De verantwoordelijkheid voor een democratische toekomst
De ineenstorting van het Baath-regime betekende een historisch keerpunt voor Syrië. Het systeem dat decennialang etnische, religieuze en sociale diversiteit had onderdrukt, stortte in, met miljoenen doden, ontelbare ballingen en een land in puin als gevolg. In de nasleep begon de zoektocht naar een nieuw sociaal contract. Het Koerdische volk zag deze historische kans niet alleen als een kans om zijn eigen lot te bepalen, maar ook als een verantwoordelijkheid om een democratische toekomst voor Syrië op te bouwen.
Het belangrijkste idee dat in de verklaring van de conferentie benadrukt werd, was duidelijk: de Koerdische identiteit moet beschermd worden binnen het kader van een multi-etnisch, multicultureel en multinationaal Syrië; de nationale rechten van het Koerdische volk moeten grondwettelijk gegarandeerd worden. Deze aanpak is niet alleen een antwoord op de pijn van het verleden, maar dient ook als bescherming tegen mogelijke toekomstige crises.
Een democratische en vrije toekomst
De conferentie vertegenwoordigde een politieke visie gebaseerd op de principes van mensenrechten, gendergelijkheid en vrouwenemancipatie. Vooral de sterke deelname van de vrouwenbewegingen weerspiegelde de blijvende erfenis van de egalitaire geest van de Rojava-revolutie. In de slotverklaring werd unaniem gesteld dat het Koerdische volk effectief en gelijkwaardig vertegenwoordigd moet zijn in de nieuwe politieke structuur van Syrië; dat de rechten van de Koerden gegarandeerd moeten worden door een grondwet die geen enkel deel van de samenleving uitsluit en dat een gedecentraliseerd staatsmodel wordt ondersteund.
Deze principes kunnen niet alleen gezien worden als een manifest voor het Koerdische volk, maar ook als een oproep tot vrede voor alle volkeren van Syrië.
Interne en externe dynamiek
Deze conferentie moet niet alleen gezien worden als een binnenlandse politieke ontwikkeling, maar ook als een regionale boodschap. Het Koerdische volk wil deelnemen aan de opbouw van het nieuwe Syrië, niet als een passief element, maar als een politieke stichtende wil. Dit zal waarschijnlijk als een bedreiging worden gezien door de regionale machten. Turkije, bijvoorbeeld, definieert elke erkenning van de Koerdische status als een “rode lijn”. Iran is bezorgd dat de Koerdische beweging in Syrië haar eigen Koerdische bevolking zou kunnen beïnvloeden en de Syrische overgangsregering onder leiding van de HTS blijft onwillig om haar gecentraliseerde structuur op te geven.
De nadruk op vrede en dialoog tijdens de conferentie wordt ook nauwlettend in de gaten gehouden in westerse hoofdsteden en in kringen van de Verenigde Naties (VN). De diplomatieke toon die wordt aangeslagen, met als doel de internationale legitimiteit van het Koerdische volk te versterken, is een belangrijke stap op weg naar een rol in het vormgeven van de toekomst van Syrië.
Noodzaak en verantwoordelijkheid
Zoals duidelijk in de slotverklaring staat, is het de bedoeling om zo snel mogelijk een verenigde Koerdische delegatie te vormen en onderhandelingen te beginnen met de relevante partijen. Dit is het begin van het omzetten van woorden in daden. De oproep tot eenheid zal niet langer beperkt blijven tot verklaringen, maar zal leiden tot concrete stappen via politieke vertegenwoordiging, verdedigingsstructuren en diplomatiek engagement.
Dit proces zal op de proef worden gesteld door interne tegenstellingen en externe druk. Het zal geduld en vastberadenheid vergen. Het belangrijkste is misschien wel dat deze roep uit Rojava kan dienen als een baken van hoop op een democratische toekomst, niet alleen voor de Koerden, maar voor alle volkeren in het Midden-Oosten.
Een mogelijk keerpunt in de geschiedenis
De conferentie in Qamişlo is een serieus en georganiseerd antwoord op een eeuw van eenzaamheid, ontkenning en fragmentatie die een volk heeft doorstaan. Deze historische bijeenkomst in Rojava is niet alleen bedoeld om de crisis van vandaag aan te pakken, maar ook om een voorbeeld te stellen voor de volkeren van morgen. Eenheid is niet zomaar een woord; het vereist verantwoordelijkheid, opoffering en strategisch geduld op lange termijn. Als het Koerdische volk lering kan trekken uit dit historische moment, kan het de tragedie van een gebroken natie achter zich laten en een pionier worden voor regionale vrede en democratische verandering. De tijd zal leren of deze conferentie slechts een historische noot zal zijn of een beslissend keerpunt in de loop van de geschiedenis.
Dit is niet alleen een les voor het Koerdische volk, maar voor de hele mensheid: wanneer een volk besluit om zijn lot op te eisen, kunnen zelfs de zwaarste ketenen in de wereld verbroken worden. Wanneer de geschiedenis wordt geschreven, zou dit moment kunnen worden gedefinieerd door één enkele zin: “In hun donkerste beproeving verkozen de Koerden eenheid boven verdeeldheid.”
Auteur: Sinan Curdi