Zaterdagmoeders: De “verdwenenen” blijven onvergetelijk

Naar aanleiding van hun 902e wake tegen de gedwongen verdwijningen in hechtenis, legde het Istanbul-initiatief van de “Zaterdagmoeders” rode anjers op het Galatasaray-plein en riep op tot een einde aan de belegering van de plaats, die zeer symbolisch voor hen is.

“Deze plek is een ontmoetingsplaats voor onze vermiste en verdwenen dierbaren. Het is een plaats van herdenken en herinneren, die wij beschouwen als een openbaar herdenkingscentrum. Het is synoniem met onze strijd voor gerechtigheid en opheldering van gedwongen verdwijningen. Maar het is ons verboden dit plein te betreden’, zei Hanife Yıldız namens het initiatief. Haar toen 19-jarige zoon Murat verdween in februari 1995 uit politiehechtenis in Izmir.

Een team van Turkse oproerpolitie probeerde te voorkomen dat er bloemen werden gelegd op het afgezet plein aan de rand van de winkelstraat Istiklal Caddesi in de wijk Beyoğlu. De groep, gesteund door Gülseren Yoleri, de voorzitter van de Mensenrechtenvereniging IHD te Istanbul en andere activisten van de mensenrechtenorganisatie, tartte de inspanningen van de hulpdiensten om hen te dwarsbomen en gooide de meegebrachte anjers op het plein.

“Het is onze traditionele plek waar we al tientallen jaren om opheldering vragen over het lot van onze doden en vermisten. We zullen niet opgeven en ozne strijd voortzetten. Galatasaray en de Verdwenenen zullen niet worden vergeten. We hebben ook een onuitwisbare herinnering dat deze staat ons het recht ontzegt om te rouwen”, zei Hanife Yıldız. Na hun sit-in protest liepem de deelnemers een korte mars naar het nabijgelegen IHD-kantoor.

Foto: Pirha

Al meer dan 27 jaar eisen de Zaterdagmoeders informatie over hun familieleden die in politiehechtenis zijn verdwenen. Het is de langstlopende actie van burgerlijke ongehoorzaamheid in Turkije, die op 27 mei 1995 begon met de sit-in door de familie van leraar Hasan Ocak, die door marteling werd vermoord. Naar schatting 17.000 mensen, waaronder journalisten, politici en mensenrechtenactivisten, “verdwenen” in Turkije in de jaren tachtig en negentig, voornamelijk in de Koerdische regio’s. Hun lichamen werden vaak in geheime massagraven op militaire bases gegooid, maar ook op vuilnisbelten of in putschachten. De politie en justitie hebben geen actie ondernomen om de zaak op te helderen.

Sinds het verzet in het Gezi-park in Istanbul in 2013 zijn protesten op het plein voor de Galatasaray High School verboden. Alleen de zaterdagmoeders mochten hier blijven protesteren. Echter, met de beschuldiging van “nabijheid tot de PKK”, werd de 700e wake van het initiatief op 25 augustus 2018 verboden en met geweld afgebroken. Sindsdien zijn alle protestacties op het Galatasaray-plein verboden. Tot het uitbreken van de Covid 19-pandemie verplaatsten de Saturday Mothers daarom hun wekelijkse sit-ins naar een zijstraat voor het IHD-gebouw. Sinds Corona worden de bijeenkomsten virtueel gehouden.