- Noord-Koerdistan
Het kantoor van de Turkse gouverneur in de provincie Wan (Van) promoot specifieke tribale verenigingen. Deze actie brengt stammenconflicten en bloedwraak opnieuw tot leven. HDP-politicus Fikret Doğan roept de samenleving op waakzaam te zijn.
In haar recente geschiedenis is de Koerdische samenleving herhaaldelijk door elkaar geschud en verdeeld door bloedige vetes tussen individuele Aşiret -stammen-. De Koerdische vrijheidsbeweging heeft veel gedaan om deze conflicten te overwinnen. Arbitragecommissies van de volksraden leidden tot de vreedzame regeling van bloedwraak en een nieuw tijdperk brak aan. Nu probeert de AKP/MHP-regering blijkbaar de klok terug te draaien en de weerstand van de bevolking te breken door de oude breuklijnen nieuw leven in te blazen. Sinds 2016 zijn er verenigingen geopend om de stammen te promoten, aanvankelijk de “Federatie van de originele Aşiret” uit Wan. De stammen Hertoşî en Pinyanişi reageerden hierop door een eigen vereniging op te richten. De gouverneur van Wan, M. Emin Bilmez, was zelf aanwezig bij de opening van de vereniging.
De bevordering van tribalisme in de regio leidde tot een heropleving van het lang veronderstelde dode fenomeen van bloedwraak. Alleen al in de eerste zeven maanden van 2022 kwamen 12 mensen om het leven in verband met dergelijke conflicten. Turkse regeringen hebben herhaaldelijk tribalisme en zijn feodale structuren gebruikt om opstand tegen te gaan. Leiders van stammen die vreesden voor hun patriarchale machtsbasis werden door de Turkse staat opgericht als compradorklasse en hele stammen werden opgewaardeerd tot dorpswachtverenigingen.
De medevoorzitter van de provinciale vereniging van de HDP in Wan, Fikret Doğan, gaf commentaar op de zorgwekkende ontwikkelingen in de ANF-oproep.
“Tribale verenigingen zijn het resultaat van natiestaatdenken”
Doğan benadrukt dat de natiestaten de stammen proberen te gebruiken om de populaire organisatie te vernietigen. Hij vervolgt: “Onlangs hebben we in regio’s van Koerdistan activiteiten gezien van organisaties die mensen probeerden te verenigen rond een gevoel van tribalisme. Natuurlijk hebben mensen zich sinds het begin van hun socialisatie in verschillende vormen georganiseerd om zichzelf uit te drukken, zichzelf te beschermen en een gevoel van verbondenheid te creëren. De stam is er een van. Stammen zijn niet de traditionele en institutionele structuur van het Koerdische volk, maar eerder een Arabische traditie. Zoals in het begin vermeld, zijn met de opkomst van de natiestaat deze vormen waarin mensen elkaar helpen en in stand houden door solidariteit veranderd in verschillende organisaties. Ten tijde van de stammen was het democratische begrip van de samenleving nog niet ontwikkeld. Als we kijken naar het huidige begrip van democratie, wordt dat weerspiegeld in de maatschappelijke ambities om te democratiseren. De realiteit van de natiestaat daarentegen heeft een begrip ontwikkeld van tribalisme, van de overheersing van de samenleving door een verwantschapsnetwerk.”
“De staat ziet de oprichting van tribale structuren als een voordeel”
Het kapitalistische systeem is van nature gebaseerd op politiek gebaseerd op de conflicten en tegenstellingen tussen mensen, zegt Doğan en waarschuwt: “Dit heeft een zeer gevaarlijke dimensie voor de samenleving bereikt. In onze samenleving is de afgelopen 50 jaar gestreden voor de wederopbouw van de samenleving. De door het systeem gewenste vorm werd door deze strijd teruggedrongen. Wanneer mensen zichzelf niet langer willen definiëren als stammen en zichzelf in plaats daarvan als een natie zien, proberen de heersers en grootgrondbezitters het tribalisme nieuw leven in te blazen en zo de controle over de samenleving terug te krijgen. Ze zien voor zichzelf een voordeel in deze sociale structuur en proberen zo de tegenstellingen binnen de samenleving te verdiepen. Maar ik moet ook zeggen dat hoewel er pogingen worden gedaan om de stammen op deze manier nieuw leven in te blazen, we zien dat deze inspanningen niet worden beantwoord door de bevolking.”
“Maatschappij moet waakzaam zijn”
Doğan herinnert zich dat deze vorm van anti-Koerdische politiek begon in de tijd van sultan Abdülhamid en tot op de dag van vandaag voortduurt: “In zijn inlichtingenwerk categoriseerde de staat de samenleving en tribale structuren als pro-staat en anti-staat. De tegenstelling tussen de stammen werd bewust verdiept. Een zwak en ongeorganiseerd volk is essentieel voor de staat. De samenleving zou op dit punt alert moeten zijn. Stammen zijn onze sociale realiteit. Het enige dat we in dit opzicht kunnen doen, is dat onze mensen waakzaam en zelforganiserend zijn in deze kwestie.”