- Turkije
In verschillende steden in Turkije gingen zondag talloze mensen van het alevitische geloof de straat op om te demonstreren voor gelijke rechten en tegen discriminatie. De achtergrond van de protesten, die plaatsvonden in Istanbul, Izmir, Aydın, Muğla, Balıkesir, Adana en Ankara, is een aanstaande wetgevingsprocedure om de alevitische religieuze praktijk te reguleren. De AKP/MHP-regering wil bij wet regelgeving vaststellen voor de beoefening van het alevitische geloof – maar in een onrealistische, betekenisloze en folkloristische weergave van het alevitisme, zoals belangengroepen bekritiseren, waaronder de alevitische gemeenschap in Duitsland. Bovendien moeten de bepalingen worden vastgesteld door de “ontslagwet” (“Torba Yasası”). Dit maakt het stemmen van het Parlement gemakkelijker, omdat er in een gebundelde en ongedifferentieerde procedure tegelijk over verschillende projecten wordt gestemd en een zinvolle discussie over de inhoud praktisch onmogelijk wordt gemaakt door het grote aantal behandelde onderwerpen.
Voor democratie en secularisme
De acht alevitische verenigingen met het grootste aantal leden riepen op tot de protesten. Dit omvatte de Confederatie van Alevitische Gemeenschappen in Europa (AABK). In Istanbul werden gelijktijdig protesten gehouden in drie gemeenten: Avcılar, Kadıköy en Sultangazi. “We eisen ons recht op gelijke rechten” en “We zijn niet de alevieten van de staat” werden keer op keer gezongen. Op posters staan slogans als “Voor democratie en secularisme” en “We zullen winnen als we vechten”.
“Presidium voor Alevieten/Bektashi en Cemhäuser”
De woede van het volk was niet alleen gericht tegen de geplande collectieve wet, maar ook tegen het “presidium voor alevieten/Bektashi en Cemhäuser”. De autoriteit is afgelopen woensdagavond bij decreet opgericht door president Recep Tayyip Erdoğan en rapporteert aan het ministerie van Cultuur en Toerisme.
Alle clubs of gebedshuizen van de religieuze, niet-islamitische minderheid moeten hierbij worden aangesloten – officieel, om hun behoeften te verkennen, te helpen bij het verlenen van financiële steun zoals educatief werk en om onderzoek te doen naar hun cultuur. Het Bureau heeft een Raad van Advies waarvan elf leden worden benoemd door de Voorzitter. De verhuizing is het resultaat van een lang proces waarin, volgens Erdoğan, ongeveer 1.600 gebedshuizen in de gemeenschap werden bezocht om te luisteren naar “wensen en problemen”.
Verbinding met het Ministerie van Cultuur een belediging
Alevitische verenigingen zijn het daar fel mee oneens. “Mensen praten alleen over ons, maar niet met ons”, bekritiseerde Ibrahim Karakaya, hoofd van het kantoor van de culturele vereniging Pir Sultan Abdal in Kadıköy. Aan de discriminatie wordt echter niets gedaan, integendeel. “Alevisme wordt niet eens erkend als een geloof. Het rapporteert aan het Ministerie van Cultuur alsof het folklore of een kunststroming is. Dat is een belediging op zich”, zegt Karakaya. Het feit dat de plannen van de politieke leiding van het land leken op een “staatsgreep” en dat de alevitische gemeenschap onder “gedwongen bestuur” zou worden gebracht, was echter ook duidelijk herkenbaar.
Plannen om het alevitisme in te trekken
“Noch de voorgestelde wet, noch het nieuw gecreëerde presidentschap zijn een erkenning van ons geloof, maar een ontkenning. Er wordt geen rekening gehouden met de eisen van onze verenigingen, we worden als religieuze gemeenschap niet serieus genomen”, benadrukte Karakaya. In feite beantwoordt het AKP- en MHP-project al jaren aan geen enkele vraag van alevitische verenigingen. Deze omvatten het beëindigen van het discriminatie- en assimilatiebeleid door de staat, het beëindigen van de verplichte deelname aan religieus onderwijs in soennitische stijl, geen moskeeën in de alevitische provincies, het erkennen van de Cemevi als gebedshuizen en het ontbinden van de religieuze staatsautoriteit Diyanet.
Het incident van dinsdag toonde ook aan dat het erom ging de alevitische gemeenschap gehoorzaam te maken door middel van dwang, geweld en training. Karakaya verwees naar een aanval van veiligheidstroepen op hooggeplaatste vertegenwoordigers van alevitische gemeenschappen voor het Turkse parlement. Met een persverklaring voor het parlementsgebouw wilde de delegatie, gesteund door parlementsleden van de oppositiepartijen en maatschappelijke organisaties, de ongelijke behandeling door de regering van alevitische gelovigen aan de kaak stellen en eisen stellen aan de staat. Het vreedzame verzoek werd echter beantwoord met massaal politiegeweld en sommige betrokkenen werden zelfs in het ziekenhuis behandeld met gebroken botten en inwendige verwondingen. “Dit is de enige manier waarop de staat omgaat met leden van onze gemeenschap. Ze willen ons ‘inpakken’. Maar we laten ons niet voor de gek houdden en aandringen op onze vrijheid en gelijkheidsrechten.”
Doğan: Nationalisering en sunniisering van het alevitisme
De voorzitter van de Federatie van Alevitische Stichtingen, Haydar Baki Doğan, benadrukte dat het niet aan staten is om de overtuigingen en praktijken van een religieuze gemeenschap te definiëren. Maar dat is precies wat het nieuwe presidium in Ankara en de geplande ontslagwet beogen en het doel van de regerende AKP. “Ze willen van onze gebedshuizen hun politieke achtertuin maken. Onze daden [religieuze hoogwaardigheidsbekleders in het alevitisme] moeten worden omgevormd tot Diyanet-missionarissen en als zodanig opereren als de politieke arm van het regime. Ze hebben tot doel het alevitisme te nationaliseren en te soenniiseren. Hun doel op lange termijn is de islamisering van de hele samenleving in Turkije.” Doğan beoordeelde ook Erdoğans “alevitische politiek” als een electorale manoeuvre en kondigde verdere protesten van de alevitische gemeenschappen aan.