Willekeurige arrestaties en detenties, inmenging van de regering in gerechtelijke beslissingen, misbruik van burgerlijke vrijheden en corruptie behoren tot de talrijke schendingen van de mensenrechten in de regio Koerdistan van Irak (KRI) die door mensenrechtenorganisaties zijn geïdentificeerd en in een recent rapport van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken worden beschreven.
De twee belangrijkste Koerdische politieke partijen, de Democratische Partij van Koerdistan (KDP) en de Patriottische Unie van Koerdistan (PUK), onderhouden elk een onafhankelijk veiligheidsapparaat, volgens het vorige week gepubliceerde Amerikaanse landenrapport 2022 over mensenrechten in Irak.
Hoewel de Regionale Regering van Koerdistan (KRG) het recht heeft om interne veiligheidstroepen in stand te houden, controleren beide partijen afzonderlijk extra Peshmerga-militaire eenheden en afzonderlijke politiediensten en voeren ze afzonderlijke inlichtingendiensten uit, aldus het rapport.
Willekeurige arrestaties, lange detentie
Volgens het rapport hebben gevangenissen in KRI “langdurige problemen zoals overbevolking, ontoereikende water-, sanitaire en hygiënische voorzieningen, gebruik van geweld bij tijdelijke detentie en verouderde infrastructuur in detentiecentra voor vrouwen en jongeren”. De beperkte medische staf is niet in staat alle gedetineerden adequate medische zorg te bieden. Volgens rapporten van ngo’s worden gedetineerden langdurig in voorlopige hechtenis gehouden, stuiten openbare aanklagers en advocaten vaak op belemmeringen in hun werk en lopen processen om administratieve redenen onnodig vertraging op.
Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken citeert mensenrechtenorganisaties die meldden dat naast Iraakse instellingen, de peshmerga en veiligheidstroepen in de regio Koerdistan vaak wetten overtreden die willekeurige arrestatie en detentie verbieden en die iedereen het recht geven om de rechtmatigheid van hun arrestatie of detentie voor de rechtbank aan te vechten. “Mensenrechtenorganisaties meldden regelmatig dat de KRG-autoriteiten journalisten, activisten en demonstranten willekeurig arresteerden”, aldus het Amerikaanse rapport.
Politieke invloed op de rechterlijke macht
Hoewel de Koerdische Raad van Justitie wettelijk, financieel en administratief onafhankelijk is van het KRG-ministerie van Justitie, “hebben hoge KRG-leiders naar verluidt invloed uitgeoefend op politiek gevoelige zaken”.
Burgerslachtoffers door Turkse aanvallen
Het rapport beschrijft ook burgerslachtoffers van de militaire operaties van Turkije tegen de Koerdische Arbeiderspartij (PKK) in het Koerdisch bevolkte Noord-Irak: “In juni bevestigden mediaberichten dat twee burgers, onder wie een kind, werden gedood bij een luchtaanval in Sinjar [Shengal], dat volgens de veiligheidstroepen deel uitmaakte van de ‘Operatie Claw-Lock’ van de Turkse regering, die in april begon. Op 20 juli zou Turkse artillerie een badplaats in het district Zakho in de provincie Dohuk hebben beschoten, waarbij negen burgers om het leven kwamen en 22 anderen gewond raakten’, aldus het rapport, erop wijzend dat de Turkse regering de verantwoordelijkheid voor de aanval ontkent.
Schending van de persvrijheid
In een hoofdstuk over burgerlijke vrijheden vermeldt het Amerikaanse rapport dat tientallen activisten en journalisten zijn gearresteerd. Tijdens protesten in augustus werden journalisten verhinderd hun werk te doen. De arrestaties van een VOA-correspondent in augustus in Silêmanî en de journalisten Sartip Waisi en Ibrahim Ali van het online persbureau Bwar in Hewlêr (Erbil) in oktober worden genoemd als voorbeelden van schendingen van de persvrijheid in de regio.
“Hoewel de KDP en PUK bevoorrechte toegang hebben tot openbare informatie vanwege hun eigen media, hadden de aan de oppositiepartij gelieerde of onpartijdige media beperkte toegang”, aldus het rapport. De overheid bemoeit zich met het werk van de media, wat soms leidt tot de sluiting van mediakanalen, beperkingen op rapportage, ontzegging van toegang tot openbare informatie en verstoring van internetdiensten.
Volgens de mensenrechtenorganisatie Freedom House hebben de Iraakse regering en de KRG-autoriteiten de internettoegang afgesloten tijdens protesten en gebruiken ze vage wetten om online activiteiten strafbaar te stellen.
Corruptie en vriendjespolitiek
In de regio Koerdistan zijn er ook cyberaanvallen geweest op media die berichtten over corruptie bij de overheid. “Corruptie blijft een belangrijk obstakel voor effectief bestuur op alle institutionele niveaus, ook in de regio Iraaks Koerdistan”, merkt het rapport op:
“Omkoping, het witwassen van geld, nepotisme en verduistering van openbare middelen waren gebruikelijk op alle niveaus en in alle takken van de overheid. Familiale, tribale en etnosektarische overwegingen waren van grote invloed op regeringsbeslissingen.”