Democratisch confederalisme als radicaal democratisch alternatief voor kapitalistische moderniteit en staatsmaatschappij heeft keer op keer bewezen dat het geen utopie is na de afschaffing van het staatsmodel, maar een vorm van zelforganisatie en zelfverdediging gebaseerd op ecologische, vrouwen- bevrijdende en gemeenschappelijke principes.
De eerste praktische ervaringen met de implementatie van democratisch confederalisme werden opgedaan in Noord-Koerdistan (Noord-en Oost-Syrië). Het Rojava-model is gebouwd op deze ervaringen op basis van de principes van de Koerdische PKK-leider Abdullah Öcalan.
In een vierdelig interview wees Xebat Andok, lid van de Uitvoerende Raad van KCK, op het belang van democratisch confederalisme. Heeft u deel I gemist, dan kunt u dat hier teruglezen.
In dit tweede deel beantwoordt Andok de vraag ‘Waarom democratisch confederalisme?’
Hij zei het volgende:
“Leider Apo [Abdullah Öcalan] ontwikkelde democratisch confederalisme. Hij is een volksleider. Een persoon die een strijd heeft gevoerd en nog steeds voert om de problemen van het bestaan en de vrijheid van het Koerdische volk op te lossen. Wij zijn mensen die in dit project geloven, die geloven dat de problemen van het bestaan en de vrijheid van de Koerden op deze manier kunnen worden opgelost. En we voeren dienovereenkomstig een strijd. We weten dat er door de geschiedenis heen veel mensen zoals wij zijn geweest die hebben gestreden voor gelijkheid, vrijheid, democratie en bestaan. Deze strijd heeft altijd bestaan en wordt nog steeds gevoerd in elk aspect. Volgens onze lezing van de geschiedenis, als we de hiërarchische fase, d.w.z. de historische periode na het neolithicum, meerekenen, kunnen we terugkijken op een proces van ongeveer 7000 jaar sinds de opkomst van de staat. De eerste 1000 tot 2000 jaar van deze periode waren de incubatieperiode en vormen de grondoorzaak van de sociale problemen waar mensen tegenwoordig mee te maken hebben. Het was een periode waarin de staat nog niet was gevormd, maar waarin de door mannen gedomineerde mentaliteit en ideologie zich geleidelijk ontwikkelde, waarin macht en individualisme zich begonnen te ontwikkelen. Het was ook de periode die later zou leiden tot de vorming van staat en klasse, maar slavernij in de bekende zin bestond nog niet. De staat ontstond enige tijd na de vorming van deze mentaliteit, ongeveer 5500 jaar geleden.
Historisch gezien ontstond de staat in Uruk, in het huidige Irak. Door te refereren naar deze historische periode willen we zeggen dat dit systeem de bron is van alle sociale problemen waar mensen vandaag de dag mee te maken hebben en die ze door hun huidige mentaliteit niet adequaat kunnen oplossen. Bijvoorbeeld macht, nationalisme, onderdrukker en onderdrukte, klassentegenstellingen, enz.
De problemen van vandaag zijn gigantisch en de bestaande mentaliteit kan ze niet oplossen. We kijken naar de geschiedenis vanaf de dag dat deze sociale problemen ontstonden tot vandaag. We zeggen dat er sindsdien verschillende problemen zijn geweest en dat ze zijn gecreëerd door de heersers. De geest van de heersers is niet gemeenschappelijk. Ze willen domineren. Ze willen alles zelf maken. Ze staan los van het gemeenschappelijke wezen van de samenleving en van het mens-zijn. Ze zijn individualisten en willen altijd heersen en domineren. De menselijke natuur verwerpt dit omdat het libertair en egalitair is. Vanaf het moment dat degenen die ophielden menselijk te zijn dergelijke neigingen in praktijk probeerden te brengen tot op de dag van vandaag, is er altijd een strijd geweest voor gelijkheid en vrijheid. De geschiedenis van de hegemonie is ook de geschiedenis van de strijd voor vrijheid ertegen. Onder de omstandigheden van de natuurlijke samenleving leefden mensen vrij, maar nadat ze hun vrijheid hadden ontnomen, streden en verzetten ze zich tegen degenen die hen op deze manier lieten leven.
Sindsdien gaat de strijd voor gelijkheid, vrijheid en democratie door. Vandaag zijn we een voortzetting van deze strijd. Wat dat betreft zijn we niet de eerste en zullen we ook niet de laatste zijn. Zolang er tendensen zijn die gebaseerd zijn op hegemonie, macht, seksisme of de subject-object mentaliteit die de samenleving versplintert, zal er een vrijheidsstrijd tegen hen zijn. We lezen geschiedenis op basis van dit begrip. We zeggen dat er vanaf die dag tot vandaag een groot aantal strijd voor gelijkheid en vrijheid is geweest, maar de wereld is nog steeds ongelijk, er zijn nog steeds problemen met rechtvaardigheid en democratie. Er zijn nog steeds bestaansproblemen en vrijheid. De Koerden, vrouwen, jongeren en alle onderdrukte mensen zijn degenen die dit het diepst ervaren. In feite leven we in een wereld waarin hele volkeren zijn verdwenen. Veel volkeren werden gedwongen te migreren. Er is dus zo’n realiteit, maar aan de andere kant is er ook strijd geweest. Niemand kan zeggen dat de reden waarom de onderdrukten er tot op de dag van vandaag niet in zijn geslaagd, is dat ze een te lage prijs hebben betaald. Miljoenen mensen zijn omgekomen in de loop van een enkele oorlog. Koerden zijn al honderd jaar onderworpen aan genocide. Als we deze honderd jaar genocide bij elkaar optellen, zijn tientallen miljoenen Koerden uitgeroeid. Armeniërs zijn vernietigd. Maar er is altijd een strijd geweest om te bestaan. Het gaat er dus niet om of je te weinig worstelt. De cruciale vraag is op wat voor mentaliteit je je strijd baseert. Als we het vanuit dit gezichtspunt bekijken, kunnen we zien dat de heersers vandaag een hoog niveau van organisatie in de vorm van de staat hebben bereikt. Ze hebben een monopolie en hegemonie gevestigd op alle gebieden van het leven, ideologisch, politiek en militair. Als gevolg daarvan laten ze geen verschillende denkwijzen en ideeën ontstaan. Zelfs als je tegen het systeem vecht, is het alsof je vecht op basis van de eigen argumenten van het systeem. Je bekijkt de dingen vanuit zijn standpunt, met zijn mentaliteit. U wilt uw doelen bereiken met de tools van het systeem, maar dit is niet mogelijk.
De onderdrukten overal ter wereld en gedurende de hele geschiedenis hebben altijd gelijkheid, rechtvaardigheid, vrijheid en een menswaardig leven gewild. Geen van de hegemmonen wil dit, omdat zij degenen zijn die dergelijke problemen veroorzaken. Deze twee partijen denken er anders over. Omdat ze anders denken, verschillen hun dromen, sociale projecten en utopieën van elkaar. En ze produceren dienovereenkomstig de respectieve middelen. De individualistische, zelfzuchtige, zichzelf onderwerpende geest en manier van denken van de heersers heeft de staat doen ontstaan. De staat is de best georganiseerde instelling van alle hegemonische klassen, van alle klassen die willen monopoliseren en domineren. In de loop van de geschiedenis zijn er misschien uitzonderingen geweest, maar over het algemeen heeft bijna iedereen die heeft gestreden voor gelijkheid, vrijheid, democratie, een menswaardig leven en rechtvaardigheid ook de staat als doel gehad; de staat die toebehoort aan de heersers. We hebben dit duidelijk gezien in de traditie van etnische groepen of de profeten, maar ook in de nationale bevrijdingsstrijd van de 20e eeuw. Dit was ook duidelijk het geval in alle drie de versies van het marxisme, een op klassen gebaseerd systeem dat probeert een wereld op te bouwen voor de onderdrukten. De onderdrukten willen normaal gesproken gerechtigheid, gelijkheid, democratie, maar dit instrument is helemaal niet geschikt voor hen, voor hun geest, gedachten en ambities. Het is een stuk gereedschap dat van iemand anders is. Een instrument dat is voortgekomen uit andermans individualisme, egoïsme en overheersing: de staat. De staat is iets dat normaal gesproken tot de hegemonische klasse behoort, het zou niet van jou moeten zijn. Omdat je niet anders kunt denken, omdat er ideologische hegemonie is, omdat mentaliteiten zijn overgenomen, omdat de mogelijkheid om anders te denken je is ontnomen, denk je als de hegemonie, ook al heb je eigenlijk een andere geest.
De tool die je als basis hebt genomen om je problemen op te lossen, is geen tool die van jou is, maar een tool die van iemand anders is. Je denkt alleen dat het van jou is. Met betrekking tot deze kwestie heeft ons leiderschap [Abdullah Öcalan] gezegd: “Vrijheid vereist dat haar middelen even schoon zijn als haar doelen”. De staat is smerig, onderdrukkend, verkrachter, wreed en monopolist. Staat en macht behoren tot de veroorzakers van alle sociale problemen. Daarom kan geen enkele staat gelijkheid bewerkstelligen. Er zijn zoveel staten op aarde die zichzelf democratisch en libertair noemen. Welke staat heeft de problemen van rechtvaardigheid, vrijheid, gelijkheid en democratie binnen zijn grenzen echt opgelost? Geen enkele. Dit is simpelweg onmogelijk, omdat de chemie ervan is aangetast. De staat is existentieel, onvermijdelijk slecht. Het kan in niemands handen goed zijn. De geschiedenis heeft ons voldoende aangetoond dat de staat zelfs in de handen van de besten niet goed is. Het echte socialisme en de verschillende nationale bevrijdingsbewegingen zijn daar voorbeelden van.
Als we op deze manier naar de geschiedenis kijken, zien we dat de onderdrukten, alle delen van de samenleving, degenen die strijden voor gelijkheid en vrijheid, alle groepen die gelijk en vrij willen leven, door de geschiedenis heen hebben geworsteld. Toch zijn ze er niet in geslaagd een instrument of een vorm van sociale organisatie te vinden die past bij hun eisen, dromen en utopieën. Onze bewering is dat het democratisch confederalisme precies zo’n model is dat past bij de eisen van alle sociale groepen, alle onderdrukte mensen. Het is niet-statelijk, omdat het het product is van de onderdrukten, het voldoet aan hun eisen. De strijd die door alle onderdrukten in de geschiedenis is gevoerd, moet eindelijk zijn doel bereiken. Alle revoluties worden gemaakt door de volkeren, maar ze zijn altijd neergeslagen omdat de volkeren niet in staat waren om ze buiten de staat te kanaliseren. De perceptie dat er geen organisatie buiten de staat kan zijn, is zo dominant dat de volkeren op zoek zijn naar een staat. Daarom moet u, zonder voor een dergelijke afwijking te vallen, uzelf volledig bevrijden van de mentale codes van de heersers en een hulpmiddel verkrijgen dat past bij uw egalitaire, libertaire geest en ambities. Dat instrument is democratisch confederalisme. Het is een systeem buiten de staat waarin de samenleving zichzelf organiseert en zo zelfvoorzienend wordt.
Dit kader dat door leider Apo naar voren is gebracht, betekent dat de enorme prijs die door de geschiedenis heen is betaald in het kader van de strijd voor democratische gemeenschappelijke waarden, gelijkheid en vrijheid, eindelijk resultaten zal opleveren. Voor zover dit wordt gerealiseerd, zullen de doelstellingen van de historische strijd voor democratische gemeenschappelijke waarden, gelijkheid en vrijheid in praktijk worden gebracht en gesystematiseerd. Dit is een historische afrekening. Tegenover het 7000 jaar oude hiërarchische staatssysteem – het systeem van de heersers – betekent dit het opzetten van een systeem namens de volkeren. Het heeft zo’n historische betekenis.
Wij zijn Koerden. Als volk worden we nog steeds geconfronteerd met bestaansproblemen en vrijheid. Wij zijn een volk dat bepaalde krachten proberen te vernietigen. Koerden strijden hier al minstens een eeuw tegen. Deze strijd gaat helemaal terug tot in de 19e eeuw. De Koerden hebben tienduizenden martelaren gegeven in deze strijd om bestaan en vrijheid. Als ze de problemen van het bestaan en de vrijheid niet oplossen, kunnen ze zelfs het slachtoffer worden van een genocide. Of dit gaat gebeuren hangt helemaal af van de mate waarin de Koerden zich organiseren. De hegemonische krachten van het kolonialisme en de kapitalistische moderniteit hebben al besloten een genocide tegen de Koerden uit te voeren. Als we naar de huidige situatie kijken, zijn alle praktische daden van deze krachten hierop gebaseerd.
Als voorhoede van een volk dat wordt geconfronteerd met het probleem van bestaan en vrijheid, voert ook de PKK strijd. Het heeft in deze strijd tienduizenden martelaren opgeleverd. De samenleving die de PKK heeft gecreëerd, heeft zeer sterke waarden die voortkomen uit haar zeer sociale essentie. De PKK wil niet dat haar strijd tevergeefs is, net zoals ze niet wil dat de strijd van alle sociale groepen die voor de PKK streden, tevergeefs is. Tegenwoordig concentreert de PKK zich op het oplossen van het Koerdische probleem buiten de staat om haar 50-jarige strijd resultaten te laten boeken. In deze context is de formule die de PKK heeft gevonden democratisch confederalisme: een systeem gebaseerd op democratische autonomie waarin de Koerden in de vier delen van Koerdistan hun bestaan op een democratisch-autonome manier kunnen voortzetten, vrijheid van meningsuiting en organisatie hebben en zich. Waar heeft de staat je naartoe gebracht? We zien dit niet alleen in het geval van de Koerden. We zien dit ook in het geval van het echte socialisme of Vietnam. We zien het bij iedereen die streed voor nationale bevrijding. We zien het bij iedereen die zich tot macht heeft gewend. Ongeacht of we het potentieel hebben om een staat op te richten of niet, ongeacht of die mogelijkheid er is of niet, we handelen vanuit de overtuiging dat de oplossing voor het Koerdische probleem buiten de staat ligt, niet in de staat.
Dus waar vervangen we de staat door? Zoals we al zeiden, is onze benadering gebaseerd op het democratisch-confederale systeem dat democratische autonomie ten grondslag ligt. Dit betekent niet oplossen in het systeem, zodat er geen heersers, agha’s en onderdrukkers onder de Koerden zullen zijn. Koerden hebben gestreden voor gelijkheid en vrijheid; ze hebben gerechtigheid geëist. Ze strijden ervoor dat hun bestaan wordt erkend en dat ze de kans krijgen om te leven als Xwebûn [‘zichzelf zijn’]. Dus het resultaat van de strijd moet hiermee in overeenstemming zijn. Anders is er het voorbeeld van Zuid-Koerdistan [Noord-Irak]. Ook daar worden Koerden geconfronteerd met bestaansproblemen. Er werd daar zoveel strijd geleverd, maar nu zijn de resultaten duidelijk: het is bekend dat daar een dynastiek systeem is gevestigd; dat iemand/een familie alle rijkdommen van Koerdistan heeft overgenomen op basis van zogenaamde verkiezingen die volledig gebaseerd zijn op fraude; en dat ze hebben geprobeerd alle Koerden om te vormen tot medewerkers van kapitalistische moderniteit, kolonialisme en genocide. We proberen te voorkomen dat een dergelijke situatie, zulke kankercellen ontstaan onder de Koerden, zodat de Koerdische strijd resulteert in gelijkheid en vrijheid in overeenstemming met zijn werkelijke doel. Laat relaties gelijk en vrij zijn. Laten we naar klasseloosheid gaan. Laat er geen klassenvorming zijn. Laat er gerechtigheid zijn. Laat alle mensen actief zijn. Laat alle mensen elkaar regeren. Laat alle mensen verantwoordelijk zijn voor elkaar. Om dit te bereiken, is voor ons Koerden democratisch confederalisme, d.w.z. democratische autonomie en het democratisch-confederale organisatorische en sociale systeem, de oplossingsoptie voor ons.”