- Rojava/Noord-en Oost-Syrië
Sinds 2019 bestaat de Theatergemeente van Noord- en Oost-Syrië. Het ziet theater als een vormende sociale kracht en streeft er met 26 groepen onder zijn dak naar om het podium en de mensen bij elkaar te brengen.
Decennialang was het praktisch onmogelijk om Koerdische kunst en cultuur in Syrië te realiseren. De Ba’ath-partij, die sinds de jaren zestig aan de macht is, heeft zichzelf altijd gezien als een vertegenwoordiger van het pan-Arabisme en heeft de Koerden in het noorden politieke en culturele basisrechten ontzegd. Het regime vertrouwde op agressieve assimilatie en een rigoureus, raciaal gemotiveerd arabiseringsbeleid. Deze constante onderdrukking werd in 2012 overwonnen met de Rojava-revolutie, toen de Koerdische enclaves, die van elkaar werden gescheiden door de “Arabische gordel” – de vestiging van Arabische etnische groepen en de ontheemding en verdrijving van honderdduizenden Koerden – geleidelijk aan werden bevrijd en herenigd werd.
Opleggen van vervreemding
Zelfs het Koerdische theater in het noorden van Syrië werd geconfronteerd met een onderdrukkende staatsmacht. De podia konden alleen in het Arabisch gespeeld worden. Het opleggen van vervreemding zette de maatschappelijke, sociologische en geografische problemen in het Koerdische noorden opzij en negeerde de gevoelens, pijn en vreugde van mensen omdat ze die niet in hun moedertaal mochten uiten. Met de revolutie van 19 juli veranderde deze situatie en bereikte de culturele expressie van mensen nieuwe dimensies. Met de Rojava-revolutie en de afkondiging van het autonome bestuur van Noord- en Oost-Syrië werd de basis gelegd voor alle volkeren om met hun eigen taal, cultuur en kleur het podium te kunnen betreden.
De theatergemeente van Noord- en Oost-Syrië
Zelfs het Koerdisch theater in het noorden van Syrië werd geconfronteerd met een overweldigende staatsmacht. De podia mocht alleen Arabisch gesproken worden. Het opleggen van vervreemding zette de maatschappelijke, sociologische en geografische problemen in het Koerdische Noorden opzij en negeerde de gevoelens, pijn en vreugde van mensen omdat ze die niet in hun moedertaal mochten uiten. Met de revolutie van 19 juli veranderde deze situatie en bereikte de culturele expressie van mensen nieuwe dimensies. Met de Rojava-revolutie en de afkondiging van het autonome bestuur van Noord- en Oost-Syrië werd de basis gelegd voor alle volkeren om met hun eigen taal, cultuur en kleur het podium te kunnen betreden.
De theatercommune van Noord- en Oost-Syrië
Het organiseren, dat ook wordt beschouwd als een basisvereiste op het gebied van cultuur, speelde een leidende rol bij de oprichting van de theatercommune van Noord- en Oost-Syrië. De commune kijkt op een toneelschool. In 2017 kwamen de verschillende groepen in de regio voor het eerst onder één dak samen voor theaterfinanciering. Slechts twee jaar later ontstond met de commune een nog uitgebreidere vorm van organisatie. Dankzij dit ontwaken is er een toenemende belangstelling voor Koerdisch theater, vooral onder jongeren.
De commune, die het grootste deel van haar tijd aan opleiding besteedt, heeft tot nu toe negen opleidingscursussen geopend, vijf in de Cizîrê, drie in de Eufraat-regio en één in het kanton Şehba. De training, die twee keer per week wordt gegeven, richt zich op het gebruik van stem en lichaamstaal, het schrijven van scenario’s en professionele regie. Communityleden spannen zich in aan de verwachtingen van het publiek te voldoen.
Theaterworkshops in Qamişlo en Derik
Momenteel worden 108 potentiële acteurs opgeleid – niet alleen in het Koerdisch, maar ook in het Arabisch. Naast het Koerdische theater wordt ook belang gehecht aan het Arabische theater. Onder de koepel van de commune werken in totaal 26 docenten. Vooral de regieopleiding is voor hen belangrijk. De commune, ondersteund door ervaren theatermakers, is van plan haar opleidingsprojecten voor regisseurs uit te breiden om leraren in staat te stellen creatiever, ontwikkelbaarder en veiliger te worden. Het doel van de workshops in Dêrik en Qamişlo is het opleiden van gekwalificeerde acteurs, scenarioschrijvers en regisseurs om zo een basis te leggen voor theaterwerk. De afgestudeerden van de twee workshops zijn klaar voor het podium.
Festival voor de eenheid van volkeren
13 groepen in Cizîrê, acht in Eufraat en vijf in Shehba, waaronder twee kindergroepen, zijn betrokken bij de culturele en artistieke activiteiten van in totaal 26 gemeenten. De theatercommune, die tot nu toe vijf festivals heeft georganiseerd, gaat uit van de eenheid van volkeren; Koerdische, Arabische, Turkmeense, Circassische, Assyrische en Armeense mensen nemen deel aan de festivals met hun eigen taal, kostuum en cultuur.
Ednan Ehmed Mistefa is een van de verantwoordelijken voor de theatergemeenschap in Noord- en Oost-Syrië. Hij begrijpt theater als een vormende sociale kracht en is er vast van overtuigd dat de revolutie zijn eigen artiesten heeft voortgebracht. Zijn sleutelwoord: onderwijs. “Het is voor ons belangrijk om theater en samenleving samen te denken en samen te brengen. Onderwijs is belangrijk, enerzijds om de samenleving aan te moedigen om theater te spelen en om Koerdisch theater zichtbaar te maken, maar anderzijds om het project van de democratische natie aan de mensen te presenteren. Onderwijs is een must. Er wordt zowel technische als ideologische vorming aangeboden. Ons doel is om de leden van de gemeente intellectueel te onderwijzen en zo de waarheid van de revolutie aan zowel onze leden als de samenleving te communiceren.”
Nieuwe projecten voor docenten
Over het belang van de rol van docenten benadrukt Mistefa: “Hoe meer docenten zichzelf opleiden, hun kennis doorgeven en één-op-één met studenten werken, hoe meer theater zich zal ontwikkelen. Ons onderwijspersoneel moet het aanwezige potentieel organiseren en bundelen. Het succes van een groep is ook een uiting van het succes van de docenten. Omdat theater zowel expertise als artisticiteit vereist, is het opleiden van leraren niet zo eenvoudig als het lijkt. Het vereist werk. Als gemeente bereiden we ons voor op nieuwe projecten om de competentie van leerkrachten te versterken.”
De vrijheid van de mensen is het basisthema
Mistefa legt uit waarom theater nodig is: “Theater is het tastbaar maken van de vreugde en pijn van de samenleving. Het gaat over verandering, het wegnemen van achterstand in de samenleving en het corrigeren van grieven. We kunnen theater ook een school noemen die zich live afspeelt. Het theater benadert het publiek direct en brengt belangrijke boodschappen over. Het belangrijkste doel van theater is om een maatschappelijk probleem te identificeren en het publiek hiervan bewust te maken.
Het is daarom gericht tegen het natiestaatsysteem en is de stem van het volk. Theater bekritiseert wat er mis is en stelt oplossingen voor door te presenteren wat goed is. Het roept op tot vrij denken, vrije ontwikkeling van ideeën en revolutie. In onze theaters werken we met de filosofie van democratische moderniteit en organiseren we ons volgens deze filosofie. Het zit in de aard van theater om vrij te zijn, dus de vrijheid van het volk wordt als uitgangspunt genomen.”