Vandaag is het twaalf jaar geleden dat 34 jonge mensen werden gedood in wat sindsdien bekend staat als het bloedbad van Roboski. Niemand van de verantwoordelijken voor de luchtaanval die de burgers doodde is voor het gerecht gebracht. Twee familieleden van de slachtoffers zitten in de gevangenis en 34 anderen staan terecht.
Op 28 december 2011 bombardeerden Turkse luchtstrijdkrachten een groep van meestal minder dan 18 grenshandelaren in de Noord-Koerdische provincie Şırnak. De dode grenshandelaren hadden hun muilezels geladen met elk twee jerrycans diesel, een kilo thee en een kilo suiker. Plotseling viel er een regen van bommen op hen. Alle burgerlijke en militaire rechtbanken sloten de gelederen rond de militairen. Nadat alle binnenlandse juridische kanalen waren uitgeput, werd een aanvraag ingediend bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM). Maar omdat de advocaten van de families van de slachtoffers de ontbrekende documenten twee dagen te laat hadden ingediend, verwierp het EHRM de aanvraag in mei 2018.
Het juridische proces voor het bloedbad in Roboski is emblematisch voor hoe de rechterlijke macht in Turkije werkt. Geen van de verantwoordelijken is ter verantwoording geroepen. Veli Encu, die zijn broer Serhat verloor in de luchtaanval, en Barış Encu, die zijn broer Nevzat verloor, zitten in de gevangenis omdat ze protesteerden tegen het bloedbad. Er lopen procedures tegen 34 mensen vanwege het protest tegen de toenmalige districtsbestuurder Naif Yavuz. Ze worden beschuldigd van “propaganda voor een illegale organisatie, belediging van het leger en poging tot moord”. Nog eens 16 familieleden staan terecht omdat ze een herdenkingsdienst bijwoonden. Tientallen familieleden hebben boetes gekregen.
Veli Encu is veroordeeld tot vijf jaar gevangenisstraf. Hij zit al twee jaar in de gevangenis en heeft in vijf andere zaken terechtgestaan. Barış Encu zit ook al bijna twee jaar in de gevangenis; hij is veroordeeld tot meer dan zes jaar gevangenisstraf voor zijn posts op sociale netwerken.
Turks leger: “Een ongelukkige verwisseling”
19 van de 34 slachtoffers van het bloedbad in Roboski waren jonger dan 18 jaar. Slechts vier mensen overleefden de aanval, allen ernstig gewond. De jonge mannen tussen de 13 en 38 jaar, wier families leefden van de grenshandel, keerden terug uit Zuid-Koerdistan toen de bombardementen van Turkse gevechtsvliegtuigen om 21.37 uur begonnen. De bombardementen gingen door tot 22.24 uur.
De Turkse generale staf verklaarde later dat, omdat de groep ‘een route had genomen die ook door de PKK werd gebruikt’, besloten was om hen aan te vallen. Men dacht dat het “terroristen” waren. Uren voor de eerste luchtaanval, rond 18.39 uur, waren er echter al dronebeelden bekeken waarop duidelijk te zien was dat de mensen herkenbaar waren als grenshandelaren. De lokale militaire politie (Jandarma) was ook op de hoogte van de activiteiten van elke smokkelaar, omdat ze illegale douanerechten inden.
Het is in ieder geval bekend dat de guerrilla’s geen lange routes gebruiken zoals de grenshandelaren en zich niet in zulke opvallende groepen en met muilezels verplaatsen. De verantwoordelijke militairen in Ankara moeten hier ook van op de hoogte zijn geweest. Het huidige staatshoofd Recep Tayyip Erdoğan, die toen premier was, beloofde het incident te onderzoeken. Het was echter Erdoğan zelf die de stafchef persoonlijk bedankte voor de bomaanslag. Sterker nog, het was Erdoğan die het bevel gaf.
Zoals de Unie van Koerdische Gemeenschappen (KCK) zei in een verklaring naar aanleiding van de 12e herdenking van het bloedbad in Roboski: “We willen nogmaals benadrukken dat gerechtigheid niet kan worden verwacht van de staat die volkeren afslacht, in het bijzonder het Koerdische volk. Het is de strijd van de volkeren die gerechtigheid zal brengen en een historische afrekening tot stand zal brengen. Het Koerdische volk zal het genocidale kolonialisme en de massamoordenaars ter verantwoording blijven roepen door hun strijd op te drijven en hun vrijheid te realiseren. Het Koerdische volk zal zeker zijn vrijheid realiseren en alle massamoorden ter verantwoording roepen. Wij zijn een beweging en een volk die dit beloofd hebben. We moeten deze belofte vervullen door onze strijd voor vrijheid verder op te voeren. Op deze basis roepen we iedereen op om intensiever te strijden, om het bloedbad van Roboski en alle andere bloedbaden ter verantwoording te roepen.”