Hyper blue
1)
Augustus 1959 opende Yves Klein zijn expositie ‘Le Vide’ (The Void) in Parijs. Hij nam zijn publiek mee in een experiment, zijn laatste kleuren-experiment… Yves Klein, was al beroemd vanwege zijn experimenten met de kleur blauw. Met name de door hem ontwikkelde kleur ‘Hyper blue’, waar hij het patent op had.
Zoals de titel ‘The Void’ al deed vermoeden was er voor het publiek die avond daar bar weinig tebeleven. Alleen maar lege zalen… Geen heftige schilderijen aan de wanden om je aan te vergapen, of woest spannende objecten in lucide blauw. Niets te zien, niets te doen. Alleen dan dat obligate bubbeldrankje dat daar werd geserveerd…
Die openingsavond kwam niet echt goed op gang… Ook niet in terugblik. Totdat de knorrige bezoekers weer eenmaal thuis de daaropvolgende week ‘Hyper blue’ urine in de toiletpot druppelden…
Het hele experiment bleek een soort lakmoestest te zijn geweest. Met een paar druppels kleurloze teststof in de glazen…
De lakmoes-test om de zuurgraad van de omgeving te beoordelen is in de loop der jaren spreekwoordelijk geworden, en kent veel toepassingen… Toch zijn er veel plekken waar die spreekwoordelijke test liever niet wordt uitgevoerd. Alles beter dan dat de waarheid boven water zou komen, vooral waar het financiële zaken betreft en vage handel. Ontkennen loont… Om maar even een voorbeeld te noemen: de zware boycot van Iran door Amerika, had een
ingebouwde sluipweg van omgesmolten goud naar Iran via de familie van Erdogan.
2)
3)
Als je niks doet maak je ook nooit fouten, maar als je nooit fouten maakt weet je zeker dat er ook niks gaat gebeuren. Gaat Turkije nu het roer omgooien? Of blijven de burgers door marcheren achter de schurk die ze al jaren hebben omarmd? Zal Turkije een beetje bij zinnen komen? Ik vrees dat de AKP en de MHP alles uit de kast gaan trekken om gezichtsverlies te ontlopen. Een staatsgreep uit die hoek sluit ik niet uit. Met stille instemming, ook vanuit het westen.
Nog even weer terug bij Erdogan. Die heeft in het afgelopen jaar een internationale comeback beleefd. Voor die tijd was hij nog de min of meer uitgekotste verschoppeling, maar nu stond hij weer te stralen in het zonnetje, terug als bemiddelaar in vastgelopen, internationale conflicten met oververhitte autocraten… It takes one to know one?
De wonderlijke kracht van Erdogans benadering is dat hij, net als Trump, ongegeneerd zich wentelt in een eigen werkelijkheid. Beiden laten zich niet betrappen op leugentjes om bestwil, om de simpele reden dat deze spontaan oplossen in de giftige poel van de grote leugens en zure, racistische prut, die ze over het publiek uitstorten. De mensen zouden pas opschrikken als die stroom opeens zou opdrogen, en dat kabaal zou stilvallen…
Heb je kritiek op deze gang van zaken in Turkije, dan krijg je het naar je hoofd geslingerd dat je een ‘Armeense hoer’ bent. De AKP-partij is daar blijkbaar in gespecialiseerd: ze hebben daar een fijne neus voor ‘Armeense hoeren’. Daar hebben ze iets mee. Ik krijg sterk de indruk dat in AKP-kringen het woord ‘hoer’ of ‘Armeens’ sowieso, ja wat zal ik ervan zeggen …toch vooral als stopwoordjes worden gebruikt als ze ergens zelf weer eens niet goed meer uitkomen. En datgebeurt blijkbaar nogal eens.
Het punt daarbij is dat de meldingen van seksueel misbruik door APK- en MHP-bestuurders talrijk zijn. Met name jonge Koerdische burgermeisjes moeten het ontgelden. Zij leven daar totaal onbeschermd tegen deze misdaden… Het beeld rijst dat het slecht gesteld is met de moraal in extreem-rechtse kringen die door de staat de handen boven het hoofd worden gehouden.
Dit gaf vervolgens weer aanleiding om iedere vrouw in Turkije die tegen deze Turkse staatsterreur had betoogd, preventief op te pakken en te mishandelen. Dat alles volgens de eigen gedragscode van de getroebleerde daders in kwestie. Doorgaans mannen, die zich van twee dingen verzekerd weten: #1, het eigen gelijk, en #2, de zegen van de het Turkse juridische apparaat over hun misdadige praktijken tegen deze vrouwen. Natuurlijk betreft dit slechts een corrigerende aanpak van vrouwen die onder de Turkse jurisdictie vallen, en geen kant op kunnen. Echter… Westerse vrouwen worden in Turkije gespaard. Zij worden slechts berispt en het land uitgezet als ze iets te kritisch zijn. Niet
gemarteld of zwaar gestraft, zodat er geen hoogoplopend internationaal schandaal zal ontvlammen.
Zo wordt de kloof gecreëerd tussen ons hier in dit deel van Europa, en de vrouwen daar, die in de gehaktmolen van het Turkse staatsgeweld zijn klem gezet. Omdat het Westen weinig hoeft te treuren om vrouwen die gebukt gaan onder deze terreur in Turkije, krijgt het Turkse staatsgeweld tegen de eigen mondige vrouwen weinig aandacht in de Westerse media. Zo kan de Turkse staat in een totaal eigen universum verder razen, zonder op al te grote internationale verontrusting te stuiten.
Kortom: Turkije zit — internationaal gezien — weer in de lift, en durft nu zelfs Finland en Zweden de maat te nemen en ze de duimschroeven stevig aan te draaien.
Daar komt nog bij dat de drone technologie die Turkije bij Israël heeft ingekocht en heeft doorontwikkeld, momenteel een ongekende populariteit geniet. Turkse drones maakten het verschil op het slagveld in Oekraïne. En onder vrienden moet je er dan niet gek van opkijken als Turkije er ook wat voor terug wil zien… Respect. Dus dat Turkije deze drones inzet om Koerdische burgers op te drijven in Syrië en in Noord-Irak, daar moeten we niet te moeilijk over doen… En ook niet als er vorig jaar een hele Koerdische delegatie uit Syrië in Sulaymaniya met
een droneaanval is gedood.
Stel je even voor dat een Nederlandse delegatie onder leiding van Sigrid Kaag in Brussel zou aankomen en daar zou worden vernietigd door een Duitse drone? De wereld zou te klein zijn. Maar de schokgolf van deze Turkse aanslag op die Koerdische delegatie wordt in Europa echter niet gevoeld. Hoe kan dat?
Het wonderlijke is wel dat Turkije enerzijds de grofste militaire middelen inzet, en tegelijkertijd de hele Koerdische identiteitskwestie en het Koerdische zelfbewustzijn wegzet als irrelevant, als een ‘fictieve aangelegenheid’… Dat is toch op z’n minst behoorlijk cynisch te noemen.
En dat wij in Europa onze oren laten hangen naar die Turkse staatspropaganda is ronduit wonderlijk. Waarom toch? Is het dat het onze leiders toch beter uitkomt om liever niet te zien dat veertig miljoen Koerden een eigen identiteit hebben en ook recht hebben op bescherming?
Is het werkelijk in ons belang om dan weg te kijken?
Je kan je toch niet goed voorstellen dat de steun voor de Palestijnse zaak zich zo zou laten
piepelen en wegzetten door een Netanyahu met zijn extreem-rechtse gedoogpartners. Waarom
laten we door Erdogan en zijn AKP ons wel aanpraten dat de Koerdische burgers de wrede
behandeling door de Turkse staat over zichzelf hebben afgeroepen?
Volgens mij zijn er drie dingen aan de Turkse staatsterreur die je goed in beeld moet houden, drie
aspecten:
1# De Turkse terreur is een business-model: er zijn partijen die er grof geld aan verdienen, en het bekostigt een groot apparaat van meelopers, die royaal worden beloond.
2# Het wordt gedragen door een totaal fictief beeld van eigen historische grootsheid en
geschonden eer. Wat vervolgens grootse emoties triggert.
3#… en dan is er nog iets, ik noem dat ‘de psychiatrische dimensie’. Psychiatrisch in de klassiek
klinische betekenis van het woord. Het patiënt-achtige karakter van de agressor.
De eerste twee aspecten zijn in enige mate nog gevoelig voor de confrontatie met de realiteit. Ik bedoel maar: economisch falen is op den duur fataal voor de glans van het huidige Turkse leiderschap, als dat leiderschap niet kan leveren wat ze belooft. Echter dat derde punt, het psychiatrische aspect, dat is veel taaier: want op een diepere laag verzet zich dat tegen iedere reflectie op de realiteit, waardoor de gemankeerde daders in deze verduisterde staat van zijn, vanuit hun existentiële angsten zich uitleven in het beschadigen van zichzelf en de ander. Dat alles ten gevolge van de schade die het getraumatiseerde ego heeft opgelopen.
Een psychiatrische analyse van het ontplofte grens-conflict met Syrië zou het ontstaan en het verdere verloop daarvan kunnen verhelderen, zonder dat we hoeven vast te lopen in geopolitiek gezwam. Die psychiatrische analyse zou een fris inzicht geven in de Turkse staat als ‘angst bijtertje’, en op de interne, Turkse kwestie van de eindeloos lange rij van moordpraktijken onder regie van die Turkse staat een eigen uitleg geven.
Dan bedoel ik niet dat we nu Erdogan moeten wegzetten als een knettergekke, totaal gestoorde gast. Of zijn leidersgedrag moeten duiden volgens de klassiek klinische DSM-diagnostiek… Ik bedoel er niets persoonlijks mee. Wèl dat we de hele maatschappelijk-historische constructie van de Turkse failed state zelf, en de status quo in Turkije zelf kunnen duiden in het raamwerk van een collectief evoluerend, psychiatrisch ziektebeeld.
Het is ziek op een dieper niveau dan het bekende geopolitieke armpje drukken. Het is de rot van binnenuit. Innerlijk ontregeld. Op de vlucht. Vooral voor zichzelf. Het uiterlijk vertoon van de Turkse identiteitspolitiek berust juist op een gebrek aan innerlijke samenhang en identiteit. Het is een psychologisch vacuüm. Het is de angst voor gripverlies, bij gebrek aan inhoud en historisch besef.
3)
Als in dat ziektebeeld met name het geweld tegen vrouwen hèt terugkerende thema is, ligt daar, volgens mij, ook een wezenlijk deel van de oplossing… In tegenstelling tot wat nu gangbaar is, namelijk dat alle hoop op de drone technologie wordt gevestigd, meen ik dat oorlogs agressie en maatschappelijk geweld vooral een collectief psychiatrische aangelegenheid zijn, een zaak die slechts als zodanig behoort te worden begrepen.
Het leven is bepaald geen feestje. Veel geweld ontspruit uit diepgewortelde haat en revanchistische reflexen. Dat is zo mijn indruk. Om te beginnen vermoed ik dat veel mannen seksueel gefrustreerde wezens zijn. En door het leven gaan als onbehandelde patiënten. Met alle gevolgen van dien. Ik bedoel maar… 5 % van de mannen leeft vanuit hun homoseksuele basis, maar zij kunnen daar in de meeste culturen niet openlijk hun leven naar inrichten. We hebben het dus over ca 200 miljoen mannen wereldwijd…
Dan zou je misschien denken dat de hetero-koppeltjes het wèl enorm naar hun zin hebben. Maar helaas, bij de meesten is na enige tijd de pret er vanaf en is het heilige vuur opgebrand. 50 % van de stelletjes houdt het dan ook weldra voor gezien. Hun relationele feestje is dan over. In culturen waar scheiden geen optie is, is het dan een enkele reis naar de hel.
Om deze narigheden te vermijden spreiden mensen hun risico’s, of kiezen dan maar voor seriële monogamie of een sex buddy. Wat vaak toch ook niet echt de bevrediging geeft die je ermee hoopt te bereiken, en is dat zeker geen remedie tegen alle hartezeer… Kortom, links of rechtsom zijn we vaak de klos, en is het in het leven maar behelpen. Als mens staan we niet bepaald voorgesorteerd op het geluk. Niet per se.
Esther Perel vatte het zo samen:
‘Love is a verb, not a permanent state of enthusiasm’.
Kortom, het is en blijft een struggle.
Daartegenover staat de machtige poel van gekrenktheden waar mannen zich in wentelen en zich in kunnen afreageren. Doorgaans op vrouwen. Maar ook vaak in één adem worden hele bevolkingsgroepen meegesleurd in dat drama. Dat alles verdedigd vanuit een existentiële noodzaak, en een grootse nationale zaak. En wie dat niet ziet zitten wordt sowieso apart genomen en een kopje kleiner gemaakt. Dilar Dirik wees erop dat de bevrijding erin ligt dat vrouwen zich losmaken van de krachten die van bovenaf eenduidig bepalen hoe het zit en hoe we het moeten zien… Wat haar meteen hoogst verdacht maakte bij de Turkse machthebbers. Ik denk, voor ons juist een goede reden wat beter met haar kennis te maken.
Dilar Dirik roept steeds weer op om dingen van meerdere kanten te bekijken… Ze pleit ervoor om vrouwen daarbij te betrekken als gelijkwaardige gesprekspartner. Helaas wordt dat op veel plekken in Turkije nog steeds ontvangen als een ‘revolutie’. Laten we haar in de komende tijd blijven volgen en haar steunen in haar strijd.
Stel je voor dat er ooit nog eens een test wordt ontwikkeld, waarmee je de verzuring van een samenleving kan meten. Een beetje zoals je in de riolen van Antwerpen een monstertje kan nemen en daarmee het gemiddelde cocaïne gebruik van de hele stad kan bepalen. Ik denk dat de riolen van Turkije dan spontaan zouden opgloeien en Hyper blue zouden uitslaan.
Auteur: Paul Terlunen