- Turkije
Een LGBTIQ-activist van Iraanse afkomst wordt met deportatie naar zijn thuisland bedreigd. Zoals de mensenrechtenorganisatie IHD vrijdag heeft gemeld, werd Elyas Torabiba-Eskandari afgelopen zondag gearresteerd tijdens een Pride Parade in de Bosporus-metropool en in vreemdelingendetentie genomen. Na een verblijf van enkele uren op het politiebureau in de wijk Beyoğlu werd Torabiba-Eskandari aanvankelijk overgebracht naar het detentiecentrum van de Turkse migratiedienst in Tuzla. Inmiddels wordt hij vastgehouden in een identieke faciliteit in de grensprovincie Riha (Urfa).
“Zowel de IHD als de juridische vereniging ÖHD is het tot nu toe niet gelukt om persoonlijk contact te leggen met Elyas Torabiba-Eskandari”, aldus mensenrechtenactiviste Oya Ersoy van de IHD-tak in Istanbul. De autoriteiten in het deportatiecentrum zouden willekeurig de toegang tot juridisch advies blokkeren. De IHD vreest niet alleen dat de activist zal worden uitgezet, maar ook dat hij in Iran ernstige vervolging zal ondergaan.
Ontsnapt na geweld, gevangenschap en marteling
Elyas Torabiba-Eskandari is tien jaar geleden samen met zijn moeder uit Iran gevlucht. Volgens de IHD waren ze in hun thuisland slachtoffers van staatsgeweld, willekeurige detenties en marteling. Sinds hun vlucht in 2013 wonen ze in Turkije, maar daar genieten ze niet van de volledige vluchtelingenbescherming zoals vastgelegd in het Genève-Verdrag; ze hebben slechts een zogenaamde voorwaardelijke vluchtelingenstatus. Desalniettemin zou deportatie in strijd zijn met het non-refoulementbeginsel, wat betekent dat vluchtelingen niet mogen worden teruggestuurd naar landen waar hun leven gevaar loopt. De IHD documenteert echter regelmatig deportaties van vluchtelingen uit Turkije naar Iran, maar ook naar Syrië en Irak, waar ze levensgevaar lopen.
Homoseksuelen worden in Iran streng vervolgd, zelfs tot aan de doodstraf
Oya Ersoy heeft tijdens een persconferentie onder andere het ministerie van Binnenlandse Zaken aangesproken om te interveniëren tegen de geplande deportatie van Torabiba-Eskandari. “Homoseksuelen worden, net als politieke vluchtelingen, streng vervolgd, zelfs tot aan de doodstraf,” benadrukte de mensenrechtenactiviste. “We zijn uiterst bezorgd over de veiligheid en het welzijn van Elyas en vrezen dat hij mogelijk is gemarteld tijdens zijn tijd in Turkse politie- en deportatiedetentie.” We weten van andere betrokkenen bij de arrestaties tijdens de Pride Parade dat de politie hen zeventien uur zonder voedsel en water in een cel heeft achtergelaten. “Het baart ons des te meer zorgen dat we geen informatie hebben over zijn huidige verblijfplaats”, aldus Ersoy. Ashraf Abudzadeh Barayhi, de moeder van de activist, deed een beroep op de autoriteiten om haar zoon onmiddellijk vrij te laten.
Pride ondanks verbod
De politie in Istanbul trad zondag streng op tegen deelnemers aan de Pride March ter ondersteuning van homoseksuele, lesbische, biseksuele, transgender-, interseksuele en queer (LGBTIQ) mensen en hun rechten als onderdeel van de LGBTIQ Pride Week. Grote delen van het stadscentrum waren van tevoren afgesloten om de demonstratie, die door de autoriteiten verboden was, te voorkomen. De deelnemers weken vervolgens uit naar de chique wijk Nişantaşı in het district Şişli. Ze lieten een meterslange regenboogvlag wapperen aan een gebouw en lazen een persverklaring voor.
Meer dan honderd arrestaties
Volgens het organisatiecomité heeft de politie meer dan honderd demonstranten tijdelijk gearresteerd, soms met grof geweld. Onder hen bevonden zich naast Elyas Torabiba-Eskandari ook vier andere niet-Turkse staatsburgers die naar verluidt naar verschillende deportatiecentra zijn gebracht. Het gaat hierbij om personen uit Libië, Rusland, Portugal en Australië. Of ze al zijn uitgezet, was tot het laatste moment onduidelijk. Ook in hun geval slaagden advocaten er niet in om hun verblijfplaats te achterhalen en contact op te nemen.
Autoriteiten: Queer mensen bedreigen “het gezin”
In Turkije uiten regeringsvertegenwoordigers en president Recep Tayyip Erdoğan herhaaldelijk openlijk vijandigheid tegenover LGBTIQ. De gouverneur van de provincie Istanbul, Davut Gül, had al aangekondigd dat acties van de queer gemeenschap die “het gezin bedreigen” niet zouden worden toegestaan. Verschillende evenementen in verband met de Pride Month om LGBTIQ zichtbaar te maken, waren verboden, waaronder een picknick en een filmvertoning. In 2014, een jaar na de opstandige Gezi-protesten, namen meer dan 100.000 mensen deel aan de Pride in Istanbul. Ondanks het verbod wordt er nog steeds elk jaar gedemonstreerd. In 2022 eindigde dit ook met grootschalig politiegeweld en ongeveer 200 arrestaties.