- Turkije
Hints van een ontmoeting tussen de AKP-leider en de Turkse president Recep Tayyip Erdoğan en zijn Syrische ambtgenoot Bashar al-Assad, evenals ministeriële contacten, hebben de afgelopen weken een verandering in het Syrische beleid van Turkije aan het licht gebracht. Maar wat is er echt veranderd? Erdoğan zet zijn aanvallen en invasievoorbereidingen tegen Noord- en Oost-Syrië onverminderd voort. De Turkse president zocht een “groen licht” van Rusland en Iran. Poetin vroeg Erdoğan om deze kwestie met Assad op te helderen. Erdoğan veranderde toen van koers. De vraag is nu of Turkije in staat zal zijn om op deze manier een anti-Koerdische overeenkomst te bereiken om Noord- en Oost-Syrië binnen te vallen, of dat het op eigen initiatief een invasie zal lanceren zonder “groen licht” te krijgen.
In een interview met ANF Nieuwsagentschap bespraken de erevoorzitter van de Democratische Volkspartij (HDP) en het erelid van de Parlementaire Raad van de Raad van Europa, Ertuğrul Kürkçü, deze kwestie.
Erdoğan heeft de afgelopen weken tevergeefs geprobeerd om “groen licht” te krijgen voor zijn grensoverschrijdende operatie. Desalniettemin blijft hij een ophanden zijnde aanval aankondigen en geeft hij aan de andere kant signalen van “normalisatie” aan Assad. Hoe beoordeelt u dit?
Wat Syrië betreft, staat Erdoğan onder enorme druk van Iran en Rusland in het kader van Astana en Sochi. Er werd duidelijk gezegd dat ze hem niet zouden toestaan militair in te grijpen in Syrië. Er werd niet alleen met Erdoğan gesproken, maar er werden ook openbare verklaringen afgelegd. De Verenigde Staten van Amerika (VS), de Europese Unie (EU) en de Verenigde Naties (VN), d.w.z. alle grote mogendheden van de wereld, waarschuwden Erdoğan ook om af te zien van een dergelijke stap.
De machtsverhoudingen waren veranderd in vergelijking met voorgaande jaren en het was duidelijk dat Syrië een duidelijker standpunt moest innemen, vooral in het licht van aanvallen vanuit Turkije. Er was ook de mogelijkheid dat als Turkije dit negeerde en militair zou ingrijpen, alle krachten in het spel zouden komen en het Midden-Oosten in chaos zou vervallen met onvoorziene gevolgen. Daarom probeerden alle machten Erdoğan van gedachten te doen veranderen over deze kwestie.
Maar Erdoğan kon of wilde zich niet inhouden op de “13e Ambassadeursconferentie”, hoewel hij had beloofd te handelen binnen de door Poetin gestelde grenzen en zijn handen wettelijk gebonden waren vanwege de resolutie van de VN-Veiligheidsraad over het staken van de vijandelijkheden en het Astana-proces. Hij kondigde aan dat hij ook de gebieden zou bezetten tussen de reeds bezette gebieden bij Manbij, tussen al-Bab, Afrin, Gîre Spî en Serêkaniyê, en verklaarde: “We zullen een veiligheidsgordel creëren door deze fronten te verenigen.”
Om eerlijk te zijn, na de toespraak van de Russische minister van Buitenlandse Zaken Lavrov op de gezamenlijke persconferentie met de Syrische minister van Buitenlandse Zaken de dag ervoor in Moskou, denk ik dat Turkije niet de macht heeft om uit te voeren wat Erdoğan aankondigt en dat het niet in staat zal zijn om dit offensief te lanceren.
Bovendien, vanwege de omvang, historische dimensie en sociale reikwijdte van de Koerdische kwestie, was Erdoğan niet van plan om een strategisch resultaat te bereiken met de militaire operatie die hij noemde, maar om er een politieke kans voor zichzelf mee te creëren. Hij had gehoopt om vóór de verkiezingen het beeld van een held, een spelmaker in het centrum van de wereld te presenteren en als “vredesduif” te bemiddelen in de oorlog tussen Oekraïne en Rusland. Hieraan probeert hij nu ook het beeld van een “master of war” toe te voegen. Maar vanwege de politieke en diplomatieke spanningen, de verliezen en de mogelijke grote onrust die een militair zinloze en nutteloze operatie met zich mee zou brengen, blokkeerden de grote mogendheden de weg van Erdoğan, en dus die van Turkije, en hij moest tevreden zijn met de beperkte manoeuvreerruimte die hij kreeg.
Betekent dit dat Turkije volledig is geblokkeerd en dat zijn Syrië-beleid grondig is veranderd?
De verandering in de strategische machtsverhoudingen in Syrië betekent niet dat alle mogelijke tactische lijnen voor Turkije veranderen. Turkije heeft altijd een tactische lijn gevolgd. Dit wordt ook bevestigd door internationale publicaties. Sinds het begin van dit jaar hebben veel commentaren beweerd dat Turkije geen militaire troepen op grote schaal zal inzetten in Syrië, maar zijn toevlucht zal nemen tot drone- en artillerie-aanvallen om de geplande zogenaamde “veiligheidsgordel” op te ruimen.
Rusland en de VS hebben geen bezwaar tegen deze tactische opstelling van Turkije. Alle experts die de kwestie volgen, zijn van mening dat zowel de VS als Rusland Ankara groen licht geven voor deze aanvallen met drones en houwitsers. Met andere woorden, ze geloven dat dit pad is geopend om de lucht uit Ankara’s vraag naar een grondoperatie te laten ontsnappen. Persoonlijk denk ik ook dat dit een realistische interpretatie is die de situatie verklaart.
Waarom denkt u dat?
Hoe beperkt de middelen waarmee Erdoğan het ook moest doen totdat het machtsevenwicht hem weer gunstig gezind was, zijn lawaai werd nog steeds serieus genomen. Het parlement nam zijn decreten aan en Erdoğan kreeg toestemming om alleen op zijn bevel troepen naar Syrië te sturen, zonder dat er nog een parlementair besluit nodig was. Laten we aannemen dat de Turkse troepen de grenzen niet hebben overschreden vanwege de waarschuwingen van de internationale mogendheden, maar dat ze wel troepen naar de grens hebben verplaatst. Inderdaad, het gerekruteerde jihadistische leger verzamelde zich ook achter de staakt-het-vuren. Het enige dat ontbrak was het bevel om aan te vallen.
Maar dit mag niemand geruststellen. Als gevolg van de drone-aanvallen zijn er talloze moorden en moordpartijen op burgers geweest in zowel Zuid-Koerdistan als West-Koerdistan. De prijs van Erdoğan’s grootsheid is de burgerslachtoffers en de verliezen onder de Syrische Democratische Krachten (SDF). De SDF is de legitieme verdedigingsmacht van Syrië.
Tot dusver zijn de drone-aanvallen van Turkije er niet in geslaagd om een van de mensen die het op de lijst van “primaire doelen” heeft gezet te “neutraliseren”, maar of degenen op wiens leven aanvallen zijn uitgevoerd het “primaire doelwit” waren, geen van de doden kan ooit terugkeren of vervangen worden. Dit zijn zware verliezen voor het Koerdische volk en hun strijdkrachten. Met andere woorden, zelfs als deze tactische operatie geen militaire impact op korte termijn heeft, maakt ze op lange en middellange termijn deel uit van een corrosief proces.
Poetin verwees Erdogan naar Assad. Is volgens u een anti-Koerdische overeenkomst tussen Ankara en Damascus op lange termijn waarschijnlijk?
Objectief gezien zijn alle staten verenigd in hun actie tegen de Koerden. Geen enkele staat die zich baseert op een “feitelijke nationaliteit” of “heersende nationaliteit” tolereert zelfs de meest beperkte autonomie. Iran, Irak, Syrië en Turkije zullen hun oorlog tegen het Koerdische volk niet opgeven, zelfs niet als ze met elkaar in oorlog zijn. In dit verband geloof ik dat de Turkse en Syrische inlichtingendiensten zelfs in tijden van de slechtste betrekkingen tussen de staten met elkaar in contact staan. Natuurlijk heb ik geen bewijs, maar het is niet moeilijk om voorspellingen te doen. In die zin zien we dat Turkije alle mogelijkheden uitput. Erdoğan heeft dit al bevestigd door te zeggen: “We hebben contact.” Maar nu Syrië sterker is, heeft het de opstand neergeslagen. Het regime heeft enorme druk uitgeoefend op de “rebellen”, die werden opgehitst, bewapend en uitgerust door Turkije, in Idlib. Het Syrische leger zou klaar staan om ook een groot deel van de burgerbevolking in Idlib uit te roeien als de aandacht en het geweten van de wereldgemeenschap het toestonden.
Daarom heeft het versterkte regime in Damascus verklaard: “We zullen geen onderhandelingen voeren op het niveau van staatshoofden en regeringsleiders zolang Turkije het Syrische grondgebied niet heeft verlaten.” Dit betekent echter niet dat er niet onder tafel wordt onderhandeld. Overigens werd dit ook genoemd in Lavrovs recente opmerkingen, waarin hij bedoelde: “Laat Syrië zichzelf herbouwen in de zelfbestuurde gebieden in het noorden en oosten. Dit zal het probleem voor je oplossen. Waarom bemoei je je ermee?” Dus ik denk niet dat er een ontmoeting tussen Assad en Erdoğan zal plaatsvinden, tenzij Turkije op de een of andere manier zijn aanspraken op Syrisch grondgebied opgeeft. Minister van Buitenlandse Zaken Çavuşoğlu zei zelfs: “Er zal geen bijeenkomst zijn op de Shanghai Cooperation Summit (SCO), Assad is sowieso niet uitgenodigd.” Met andere woorden, zo’n akkoord tussen de staatshoofden en regeringsleiders zal er op korte termijn niet komen.
Maar Turkije is in handen van Rusland. Vanuit dit oogpunt zal Turkije, zeker als de druk in de verkiezingscampagne toeneemt, openstaan om door Rusland te worden ‘overtuigd’ om Syrië te erkennen, de Syrische regering te vleien en stappen te ondernemen om de betrekkingen met Syrië te verbeteren. Ik denk dat Turkije en Rusland dergelijke contacten harder nodig hebben dan het Syrische regime, omdat het regime nu stevig in het zadel zit. Rusland moet Turkije echter aan zijn kant halen en zich daarmee presenteren tegen het Westen. Daarom is het absoluut noodzakelijk dat Rusland Turkije steunt. Voor Turkije zijn er, gezien de grote moeilijkheden waarin het verkeert, niet veel andere opties dan het pad te volgen dat Rusland in Syrië heeft uitgezet.