- Iran
Na de executie van een dissidente demonstrant en een Koerdische geestelijke zijn tientallen vrouwelijke gevangenen in de Evin gevangenis in Iran in hongerstaking gegaan. Het Kurdistan Human Rights Network (KHRN) meldde dat in totaal 61 vrouwelijke politieke gevangenen in het detentiecentrum in de Iraanse hoofdstad Teheran, dat berucht staat als martelkamer, sinds donderdag deelnemen aan het protest. Onder de hongerstakende vrouwen is de Iraanse Nobelprijswinnares Narges Mohammadi, die het protest dinsdag aankondigde op haar Instagrampagina, die familieleden in het buitenland voor haar onderhouden. Zij en haar medegevangenen demonstreren tegen de recente executies en voor een stop op executies in het land dat geleid wordt door een theocratisch mullah-regime.
Op dinsdagochtend werd Mohammad Ghobadlu, een andere deelnemer aan de “Jin Jiyan Azadî” (“Vrouwen, Leven, Vrijheid”) opstand die uitbrak in de herfst van 2022 na de moord op de Koerdische vrouw Jina Mahsa Amini door de staat, geëxecuteerd. De rechterlijke macht van het regime houdt hem verantwoordelijk voor de moord op een politieagent tijdens een demonstratie in een buitenwijk van Teheran. Volgens mensenrechtenorganisaties was Ghobadlu 23 jaar oud. “Het nieuws van de executie van Iraanse jongeren heeft een golf van woede en protest in de samenleving teweeggebracht”, aldus Mohammadi’s Instagram-pagina. De KHRN maakte eerder bekend dat het minstens 34 executies in Iran had geregistreerd tussen 21 december 2023 en 21 januari 2024.
Tegelijkertijd met Ghobadlu werd ook de Koerdische geestelijke Farhad Salimi, die 14 jaar gevangen had gezeten, geëxecuteerd in de Qezelhesar gevangenis in Karaj. De 43-jarige, die net als Jina Mahsa Amini uit de stad Seqiz kwam, werd in 2016 samen met zes andere verdachten – Ayoub Karimi, Ghasem Abeste, Davoud Abdollahi, Anvar Khezri, Kamran Sheikhe en Khosro Besharat – ter dood veroordeeld voor “lidmaatschap van een illegale groep, oorlog voeren tegen God en corruptie op aarde”. Ghasem Abeste en Ayoub Karimi waren al geëxecuteerd in november 2023, Davoud Abdollahi op 2 januari 2024. De andere drie verdachten hangt de doodstraf boven het hoofd.
Zeynab Jalalian ook in hongerstaking
Ondertussen kondigde KHRN aan dat Zeynab Jalalian ook in hongerstaking is voor een einde aan de executies in Iran. De mensenrechtengroep meldde, zich beroepend op een persoon die dicht bij Jalalian staat, dat ze de actie van haar zussen en vrienden die gevangen zitten in de Evin gevangenis wilde steunen en een signaal wilde afgeven over het belang van de strijd tegen de executiemachinerie van het regime. Dit is niet de eerste hongerstaking van de Koerdische vrouw, maar het zou wel eens de ernstigste kunnen zijn voor haar gezondheid.
Enige vrouw in Iran met levenslange gevangenisstraf
Zeynab Jalalian (ook bekend als Zeynep Celaliyan), die in 1982 werd geboren in de Oost-Koerdische stad Makû, werd in januari 2009 door een revolutionaire rechtbank in Kirmaşan ter dood veroordeeld wegens “vijandschap tegen God”. De veroordeling hield verband met Jalalian’s lidmaatschap van de “Partij voor een Vrij Leven in Koerdistan” (Partiya Jiyana Azad a Kurdistanê – PJAK). Eerder had ze acht maanden in voorarrest doorgebracht in een inrichting van het Ministerie van Inlichtingen. Tijdens haar proces, dat slechts een paar minuten duurde, had ze geen toegang tot een advocaat. Het doodvonnis tegen Zeynab Jalalian werd in november 2011 omgezet in levenslang. Ze is momenteel de enige vrouwelijke gevangene in Iran die deze straf heeft gekregen. Ze zit momenteel in een gevangenis in Yazd in centraal Iran – ongeveer 1400 kilometer verwijderd van waar haar familie woont.
Zeynab Jalalian ernstig ziek door gevangenisomstandigheden en marteling
Zeynab Jalalian is ernstig ziek. In 2020 werd ze binnen een paar maanden vier keer overgeplaatst naar verschillende gevangenissen in het hele land door agenten van het Ministerie van Inlichtingen. Tijdens deze odyssee liep ze Covid-19 en astma op en heeft ze nog steeds last van kortademigheid. Het is daarom waarschijnlijk dat ze blijvende longschade heeft opgelopen. Ze liep ook verwondingen op aan haar polsen en enkels tijdens de transporten en werd fysiek mishandeld door Iraanse veiligheidstroepen. Omdat haar verwondingen onbehandeld bleven, lijdt ze nu aan langdurig letsel. Daarnaast lijdt ze aan andere ernstige gezondheidsproblemen, waaronder hart-, darm- en nierziekten, verlamming en ontsteking van tanden en kaak, als gevolg van de gevangenisomstandigheden en jarenlange mishandeling. Haar gezichtsvermogen is ook ernstig aangetast als gevolg van herhaaldelijke slagen op haar hoofd. Tot nu toe heeft Jalalian slechts één keer korte medische zorg buiten de gevangenis gekregen, nadat ze positief testte op COVID-19 in de zomer van 2020. Op dat moment was ze in tijdelijke hongerstaking gegaan om haar terugkeer naar het detentiecentrum in Xoy (Choy) veilig te stellen – zonder succes.