- Duitsland
De oppositie had hoge verwachtingen van de Turkse parlements- en presidentsverkiezingen in mei 2023, maar werd teleurgesteld. Met de geconcentreerde macht van de staat achter zich kon Erdoğan voor de derde keer tot president worden uitgeroepen, ook al was het ongrondwettelijk om zich opnieuw verkiesbaar te stellen. Ondanks de vele verkiezingsonregelmatigheden, de economische crisis en de aardbevingsramp hebben Erdoğan en de AKP nog steeds relatief veel steun van de bevolking. De verkiezingen werden gekenmerkt door nationalisme en uitsluiting van Koerden en vluchtelingen. De linkse alliantie voor Arbeid en Vrijheid stond onder grote druk. Tijdens de verkiezingscampagne werden honderden Koerdische politici en activisten gearresteerd; een voorproefje van wat de Koerdische vrijheidsbeweging in de toekomst kan verwachten.
Kerem Schamberger, communicatiewetenschapper en auteur, deed donderdag voor 80 mensen in Hansa48 in Kiel verslag van de verwoestende situatie na de aardbeving en de herverkiezing van Erdoğan. Het evenement, dat plaatsvond als onderdeel van de Koerdische Culturele Weken in Kiel, die nog tot december duren, en werd georganiseerd door Defend Kurdistan Kiel, het Koerdistan Solidariteitscomité Kiel en de Rosa Luxemburg Stichting Schleswig Holstein, ging eerst in op het ontstaan van Turkije. De basis van de ontwikkeling van de staat kan worden gezien in het ontstaan en de ontwikkeling van een homogeen staatsvolk, dat Koerden, Armerniërs en anderen uitsloot, vervolgde en vermoordde. Verboden op de Koerdische taal en cultuur riepen verzet op, dat echter bloedig neergeslagen werd in de massamoorden van de jaren 1920, maar ook in het bloedbad van Dersim in 1937/38. Het verzet van het Koerdische volk kon niet worden gebroken en culmineerde, na voortdurende verdrijving en oorlog tegen Koerden, in de oprichting van de PKK in 1978. Na het vredesproces van 2012 tot 2015, dat werd beëindigd door de AKP, volgde een bloedige onderdrukking van Koerdische zelfbesturen in Amed en andere steden. Hele steden werden verwoest, meer dan 5.000 Koerden werden vermoord en meer dan 300.000 verdreven. Verdrijving, onderdrukking en terreur tegen de burgerbevolking, zoals in Noord-Koerdistan, is vandaag ook waar te nemen in West-Koerdistan (Rojava).
In zijn presentatie vestigde Kerem Schamberger de aandacht op de continuïteit van de onderdrukking, verdrijving en moord op Koerden en verwees hij naar de manier waarop de Turkse staat omging met de zware aardbeving die Koerdistan en Turkije in februari 2023 schokte. Hulpgoederen werden verdeeld op basis van loyaliteit aan de AKP-regering en de aardbeving werd gebruikt voor een brede herhuisvestingscampagne, waarbij de getroffenen hun huizen moesten verlaten. Ter afsluiting van het historische overzicht van de onderdrukking en vervolging van Koerden verwees Schamberger naar de indrukwekkende zelforganisatie van de Koerdische vrijheidsbeweging. Verenigingen, organisaties en de HDP slaagden erin om in korte tijd hulp te bieden en een netwerk op te bouwen zonder steun van de staat.
Na de beschouwing van de historische ontwikkeling lag de focus op de presidents- en parlementsverkiezingen. Het doel was om de vraag op te helderen hoe Erdoğan en de AKP erin slaagden om de verkiezingen te winnen ondanks de economische crisis en nauwelijks steun voor de slachtoffers van de aardbeving. Repressie en manipulatie stonden hierbij centraal. Al tientallen jaren worden leden van de oppositie gearresteerd en vastgehouden in gevangenissen. 25.000 leden van de HDP zitten voor korte, middellange of lange tijd in de gevangenis. Deze omstandigheden verhinderen effectief oppositiewerk. Volgens Schamberger is autoritarisme echter niet de enige factor die verantwoordelijk is voor de verkiezingsuitslag. Verwijzend naar het werk van sociologieprofessor Cihan Tuğal, legde Kerem Schamberger uit dat economisch en geopolitiek nationalisme en massaorganisaties ook hebben bijgedragen aan de verkiezingsoverwinning van Erdoğan. Concreet zijn het maffiastructuren, bijvoorbeeld in de bouwsector, die ervoor zorgen dat loyaliteit aan de AKP wordt beloond met contracten. Maar ook het uitdelen van aalmoezen door stichtingen aan bijzonder loyale AKP aanhangers speelt een rol.
Deze economisch-politieke aspecten van het nationalisme worden aangevuld met geopolitieke aspecten. Erdoğan probeert Turkije te vestigen als regionale macht en zijn imperiale dromen van een neo-Ottomaans rijk te verwezenlijken. Daarbij beroept hij zich op een geopolitiek nationalisme dat op vruchtbare bodem valt bij zijn aanhangers. Het nationalisme wordt aangevuld door massaorganisaties van de AKP, zoals jongerenorganisaties, verenigingen en vakbonden, die loyaliteit aan de regering moeten garanderen en elke ontmoeting met oppositionele gedachten moeten voorkomen. Schamberger ging ook in op de gedachten van de Koerdische schrijver Mehmed Emîn Bozarslan, die ideologische componenten op de voorgrond van zijn analyse plaatst. Volgens Bozarslan is de steun voor rechtse ideeën historisch gegroeid in Turkije. De ideologie van Turksheid is sterk verankerd in de samenleving door nationalisme en superioriteitsgevoelens. Daarnaast wordt de samenleving in Turkije gekenmerkt door de angst om delen van het land te verliezen. Deze angst wordt bewust aangewakkerd met verwijzingen naar het Ottomaanse Rijk en wordt van generatie op generatie doorgegeven.
Ter afsluiting van zijn lezing gaf Kerem Schamberger een vooruitblik op een mogelijke manier om een einde te maken aan de onderdrukking van het Koerdische volk en de ontwikkeling van een democratie in Turkije te bevorderen. Er is behoefte aan een democratische revolutie. Deze kan echter alleen vanuit de samenleving zelf komen, en daarom moet ze binnen de samenleving georganiseerd worden. De nadruk moet niet langer liggen op verkiezingen, maar op zelforganisatie en het opbouwen van tegen-hegemonie van onderaf. Dit is de enige manier om de basis te leggen voor een oplossing van de Koerdische kwestie.
