- Noord-Koerdistan
De Koerdische politica Leyla Güven is vrijgesproken van beschuldiging van opruiing van het volk. Een strafkamer van de districtsrechtbank Silopi (Ku. Silopiya) in de provincie Şirnex (tr. Şırnak) achtte een eis van de beklaagde om verantwoording af te leggen voor massamoorden op de Koerdische bevolking niet strafbaar in haar vonnis op dinsdag. Het vonnis is nog niet juridisch bindend.
Het Openbaar Ministerie in Silopi had Güven beschuldigd van opruiing van het volk in een bijzonder ernstige zaak. De kern van de aanklacht is de overtuiging dat de 59-jarige een “tirade” had gehouden om “aan te zetten tot haat tegen een deel van de bevolking, de menselijke waardigheid van anderen aan te tasten en de openbare orde te verstoren”, aldus de aanklacht.
Güven hield de toespraak in december 2020 tijdens een herdenkingsdienst voor Taybet Inan in Silopiya. De 57-jarige, die tijdens haar leven al “Moeder Taybet” werd genoemd, was in december 2015 door het Turkse leger op straat doodgeschoten tijdens een uitgaansverbod in de districtstad. De dood van Inan was bijzonder dramatisch omdat het lichaam van de moeder van elf kinderen zeven dagen lang niet kon worden geborgen. De Turkse veiligheidstroepen schoten op alles wat bewoog. Haar zwager Yusuf Inan werd ook neergeschoten toen hij het dode lichaam van Inan probeerde te evacueren.
Leyla Güven, die een paar dagen na de herdenking werd gearresteerd omdat ze lid zou zijn van de Koerdische Arbeiderspartij (PKK) en sindsdien in de gevangenis zit, had aan de herdenking deelgenomen in haar hoedanigheid als medevoorzitter van de volksbeweging “Democratisch Sociaal Congres” (KCD). In een toespraak verklaarde ze toen: “De strijd voor gerechtigheid voor Taybet Inan en alle andere mensen die het slachtoffer zijn geworden van het genocidale beleid van de Turkse staat gaat vastberaden door. We zullen rekenschap eisen van de moordenaars die tot op de dag van vandaag bloedbaden blijven aanrichten tegen de Koerdische samenleving om dit volk te vernietigen.”
Leyla Güven woonde het proces in Silopiya niet persoonlijk bij, maar werd vanuit een gevangenis in Xarpêt (Elazığ) via een videoconferentiesysteem bij het proces betrokken. In haar verdedigingstoespraak zei ze dat ze achter haar uitspraken stond. “Natuurlijk zal ik de staat en de regering bekritiseren als zij dit soort incidenten veroorzaken. De dood van burgers in gewapende conflicten moet koste wat het kost worden voorkomen. Als het toch geaccepteerd wordt, is kritiek op deze aanpak maar al te menselijk – of de staat dat nu leuk vindt of niet.” Haar hele politieke leven lang, zei ze, heeft ze maar één eis gesteld: Beëindig de oorlog en zorg voor een rechtvaardige vrede. Dat doel, zei ze, gaat hand in hand met het koste wat kost voorkomen van burgerdoden. “Ik zal hiervoor vechten tot het einde van mijn dagen.”
Wie is Leyla Güven?
Leyla Güven zit sinds 21 december 2020 achter de tralies, momenteel in de maximaal beveiligde gevangenis van Elazığ. Op die dag werd de moeder van twee kinderen veroordeeld tot 22 jaar en drie maanden gevangenisstraf in Amed (Diyarbakir) voor vermeend PKK-lidmaatschap. In de persoon van Leyla Güven stileerde de rechtbank de matriarchale vroege geschiedenis van de volkeren van Mesopotamië als een vijandbeeld voor de veiligheid van de Turkse staat. Een paar maanden eerder was Güven haar parlementaire mandaat ontnomen. In juni 2021 werd de gevangenisstraf bevestigd.
Afgelopen oktober werd Güven opnieuw veroordeeld tot een jarenlange gevangenisstraf, ook in Amed, maar dit keer voor “propaganda voor een terroristische organisatie”. Ze kreeg elf jaar en zeven maanden gevangenisstraf voor opmerkingen die ze maakte in drie verschillende toespraken toen ze lid was van het parlement. Ongeveer een jaar eerder had een rechtbank in Colemêrg (Hakkari) Güven al een gevangenisstraf van vijf jaar opgelegd voor dezelfde beschuldiging. Dit is echter niet de eerste keer dat ze in de gevangenis zit.
Leyla Güven werd voor het eerst gearresteerd in 2009 als onderdeel van de internationaal bekritiseerde “KCK-operaties” en werd pas na vijf jaar vrijgelaten. Ten tijde van haar arrestatie was ze burgemeester van de Koerdische stad Wêranşar (Viranşehir). In januari 2018 werd Güven opnieuw in voorlopige hechtenis genomen, dit keer vanwege haar kritiek op de Turkse aanvalsoorlog tegen Efrîn in Noord-Syrië. Op dat moment kreeg ze ook internationale bekendheid toen ze de daaropvolgende november vanuit haar detentie een hongerstaking van 200 dagen begon voor het opheffen van de eenzame opsluiting van PKK-oprichter Abdullah Öcalan, die sinds 1999 gevangen zit op het gevangeniseiland Imrali. In juni 2020 werd Leyla Güven opnieuw gearresteerd, slechts een paar uur nadat het parlement in Ankara haar mandaat en dus ook haar immuniteit had ingetrokken. Als reden werd de nu wettelijk bindende uitspraak in het KCK proces opgegeven. Er lopen nog meer processen tegen Güven.