- Rojava/Noord- en Oost-Syrië
Mala Jin, uit het Koerdisch vertaald als “vrouwenopvang”, is in de eerste plaats opgezet als adviescentrum voor vrouwen. De eerste Mala Jin werd begin 2011 geopend in Qamişlo.
De Mala Jin Qamişlo werd in maart 2011 geopend. Het was de eerste in zijn soort. Destijds vroegen vrouwen zich af hoe vrouwenrechten konden worden verdedigd, hoe vrouwen konden worden gesteund en hoe ze elkaar konden versterken. Zo ontstond Mala Jin, uit het Koerdisch vertaald als “vrouwenopvang”, dat in de eerste plaats werd opgezet als een adviescentrum voor vrouwen. Aanvankelijk waren er veel uitdagingen, zoals bedreigingen met geweld tegen de vrouwen die bij Mala Jin werkten en weinig financiële middelen. Tegelijkertijd was er een grote behoefte aan steun onder de vrouwen in Qamişlo. Mala Jin is nu bekend en maatschappelijk erkend als instelling en voor haar werk.
In Qamişlo zijn er centra in de afzonderlijke gemeenten van de stad en een centrale, regionale Mala Jin. In de regio Cizîrê, waar het kanton Qamişlo ligt, zijn er 23 Mala Jin met ongeveer 110 werknemers, twee van de vrouwenopvangcentra zijn Suryoye. Om de samenwerking van alle Mala Jin te intensiveren, niet alleen in Cizîrê, maar in heel Noord- en Oost-Syrië en om een gemeenschappelijk niveau te bereiken, zijn er elke 3-4 maanden coördinatiebijeenkomsten, waar vertegenwoordigers uit alle gebieden van Noord- en Oost-Syrië naar toe komen. Ze bespreken hoe het werk en het onderwijs gaan, welke veranderingen en uitdagingen er zijn en hoe het werk van Mala Jin voortgezet kan worden. De coördinatiebijeenkomsten gaan vooral over het delen van informatie. Het werk zelf vindt plaats in de individuele Mala Jin.
De vrouwen die bij Mala Jin Qamişlo werken zijn vrouwen uit de samenleving, geen opgeleide psychologen, maar vrouwen die een opleiding hebben gevolgd of ervaring hebben in sociaal werk, het zogenaamde opbouwwerk, en de gemeenschappen goed kennen. Om hen te ondersteunen in hun werk krijgen ze in het begin een reeks trainingen en ondersteuning van een ervaren Mala Jin medewerker. Alle medewerkers krijgen regelmatig trainingen over verschillende onderwerpen zoals traumatherapie. Deze trainingen worden aangeboden door instellingen zoals de Vrouwenrechtenraad, vrouwenkoepelorganisatie Kongreya Star of NGO’s, of door individuele specialisten.
Ondersteuning en counseling van Mala Jin
Als een vrouw problemen heeft en ondersteuning nodig heeft, gaat ze eerst naar het relevante centrum in de gemeenschap waar ze woont. Daar worden de problemen behandeld in de verzoeningscommissie en wordt samen naar oplossingen gezocht. Als er geen oplossing gevonden kan worden, gaat de zaak naar de Mala Jin Qamişlo. Alle vrouwen die steun zoeken zijn daar welkom. Het maakt niet uit of ze Koerdisch, Arabisch of Suryoye zijn, het maakt niet uit welk probleem, pijn of uitdaging ze hebben. Mala Jin ziet zichzelf als een plek van solidariteit en steun. De vrouwen die in de vrouwenhuizen werken gaan zitten met de hulpvragers, luisteren naar hen, zoeken uit wat hen bezighoudt en proberen samen met de betrokken vrouwen en eventueel hun familie een oplossing te vinden. Indien nodig verwijzen ze de vrouwen ook door naar andere instellingen.
Bij Mala Jin krijgen getroffen vrouwen ondersteuning en begeleiding in hun individuele situatie, of deze nu gezondheidsgerelateerd of psychologisch is. Veel vrouwen die naar Mala Jin komen hebben conflicten met hun man, ze hebben bijvoorbeeld geweld gezien, meegemaakt of zijn bang dat ze thuis geweld zullen krijgen. Als ze dan hun huis moeten ontvluchten en hulp zoeken bij Mala Jin, worden ze opgevangen in een opvanghuis of elders totdat het probleem is opgelost. Dergelijke opvanghuizen zijn in elke stad en in elk kanton opgezet, zowel voor een kort als voor een lang verblijf, om vrouwen een plek te bieden weg van huis. Het doel van het werk van Mala Jin is om vrouwen in staat te stellen naar huis terug te keren zonder geweld te ervaren of aan gevaar te worden blootgesteld. Er begint een proces waarin met de getroffen vrouw en haar man wordt gesproken en naar oplossingen wordt gezocht. Soms is het ook nodig om de hele familie erbij te betrekken. Indien nodig wordt er ook voorlichting georganiseerd. Als iedereen het eens is, wordt er een overeenkomst met de man bereikt. Als een voorstel alleen door de ene partij wordt geaccepteerd en niet door de andere, is er geen sprake van een gezamenlijke overeenkomst en conclusie. Het is een gezamenlijk, op dialoog gebaseerd onderhandelingsproces dat leidt tot een beslissing die door iedereen wordt geaccepteerd en dus ook gezamenlijk wordt erkend. Deze overeenkomst moet door de vrouw en de man worden ondertekend. Hiermee bevestigen ze de gezamenlijk ontwikkelde en erkende overeenkomst. De Mala Jin blijft ook na het bereiken van een overeenkomst beschikbaar en biedt verdere ondersteuning. In de eerste negen maanden van 2023 werden voor ongeveer 100 vrouwen dergelijke overeenkomsten gesloten.
Geschillenbeslechting in de Mala Jin is een mogelijkheid om oplossingen te vinden op sociaal niveau zonder tussenkomst van juridische instellingen. Dit is echter niet altijd mogelijk. Als er een probleem ontstaat tussen een vrouw en haar man en hij is niet bereid om via bemiddeling een gezamenlijke oplossing te zoeken, dan werkt de Mala Jin nauw samen met de Vrouwenrechtbank en schrijft een rapport met een beoordeling en een voorstel aan de rechtbank, die op basis daarvan een beslissing neemt. Tijdens de hoorzitting is een vertegenwoordiger van de Mala Jin aanwezig om de betrokken vrouw te ondersteunen.
Er zijn bijzondere uitdagingen voor vrouwen die onder de bezetting van de zogenaamde Islamitische Staat (IS) hebben geleefd. Ze hadden geen rechten en zagen bijvoorbeeld hoe hun kinderen, familieleden of echtgenoten werden gedood. Dit zijn beelden die ze steeds opnieuw zien en die een extreme psychologische belasting voor hen vormen. De sociale veranderingen in Noord- en Oost-Syrië sinds de revolutie hebben echter geleid tot toenemende veranderingen onder vrouwen. Vrouwen, die onder IS altijd tot in hun vingertoppen in het zwart gekleed waren, dragen steeds vaker kleurrijke kleding en worden onafhankelijker en zelfverzekerder. Maar ze zijn nog steeds erg bang dat IS kan terugkeren.
Het zelfvertrouwen en gevoel van eigenwaarde van vrouwen versterken
Mala Jin biedt niet alleen ondersteuning en counseling, maar ook educatieve seminars voor de vrouwen. Want het gaat ook om het versterken van het zelfvertrouwen en de zelfverzekerdheid van de vrouwen. De onderwerpen van de seminars weerspiegelen de problemen van de vrouwen. Ze gaan bijvoorbeeld over geweld tegen vrouwen, kindhuwelijken, polygamie, problemen van vooral jonge vrouwen en problemen van vrouwen binnen gezinnen. Het doel van het werk van Mala Jin is ook om de uitdagingen waar vrouwen en de samenleving voor staan op ideologisch en sociaal niveau aan te pakken en te pleiten voor sociale rechtvaardigheid en een democratische gezinscultuur. Daarom geven de medewerkers van Mala Jin niet alleen seminars bij Mala Jin, maar ook op scholen, academies, lokale overheden en andere instellingen. Het opleiden van de samenleving is een belangrijk onderdeel van het werk van Mala Jin om mentale verandering te stimuleren. Dit is gebaseerd op de nieuwe gezinswetten, die betrekking hebben op vrouwenrechten en beginselen voor vrouwen, evenals beginselen voor gezinnen. De eerste vrouwenwetten met vrouwenrechten werden in 2014 opgesteld en de herziening ervan begon in 2019. Na voltooiing werden ze als familiewetten ingevoerd in de regio Cizîrê en momenteel worden ze voorbereid voor invoering in de andere regio’s van Noord- en Oost-Syrië. De verschillende instellingen en vrouwencomités werken op basis van deze wetten.
De Mala Jin zijn vertegenwoordigd in sociaal-politieke instellingen op supraregionaal niveau. Ze sturen gekozen vertegenwoordigers uit elke regio of kanton als woordvoerders naar bijvoorbeeld de Volksraad, de Raad voor Justitie, Kongreya Star en Zenobiya, die problemen, veranderingen en uitdagingen in de samenleving bespreken, gezamenlijke beoordelingen maken en hun ervaringen en eisen voor vrouwen inbrengen, bijvoorbeeld in nieuwe wetten zoals de gezinswetten of het nieuwe sociale contract. De afgevaardigden van de Mala Jin hebben allemaal ervaring vanuit hun dagelijkse, praktische werk, ze geven beoordelingen in de raden vanuit het perspectief van de Mala Jin en dragen zo bij aan de ontwikkeling en consolidatie van de vrouwenrevolutie. Bovendien brengen ze de perspectieven van de raden terug naar de lokale Mala Jin.
Het is de wens van de vertegenwoordigers van Mala Jin Qamişlo om de samenleving te versterken en verder te ontwikkelen. Maar er zijn verschillende factoren die dit proberen tegen te gaan. Eén factor is het probleem van de specifieke demografische verandering in Noord- en Oost-Syrië. Dit betekent dat er een doelbewuste poging is om de samenleving kapot te maken, bijvoorbeeld door de Turkse droneoorlog en embargo’s om de regionale economie te destabiliseren en afhankelijk te maken, zodat lokale mensen geen vooruitzichten meer zien en Noord- en Oost-Syrië verlaten om te vluchten naar andere landen, zoals Europa. Dit treft vooral jongeren, maar ook professionals zoals artsen.
Vrouwen doelwit van onderdrukkende staten
Een andere factor is politieke feminicide. Voor de revolutie waren vrouwen niet erg betrokken bij de samenleving, vooral niet op politiek gebied. De revolutie heeft dit veranderd; vrouwen zijn nu actief op alle gebieden van het leven, bijvoorbeeld als medevoorzitter, nemen pioniersrollen op zich en zijn actief in instellingen en de vrouwenbeweging. Onderdrukkende staten zoals Turkije willen dit echter niet toestaan en vermoorden vrouwen daarom opzettelijk. Vrouwen en de structuren die ze hebben opgebouwd worden specifiek aangevallen in een poging hun wil te breken. Vrouwen worden echter steeds sterker in hun organisatie en willen dit niet laten gebeuren. Het is voor de vrouwen in Mala Jin Qamişlo onbegrijpelijk hoe landen als Duitsland bijvoorbeeld toestaan dat wapens worden geleverd aan onderdrukkende staten als Turkije en daarmee medeverantwoordelijk zijn voor de moord op vrouwen en andere leden van de politieke, militaire en sociale structuren. Terwijl de samenleving in Noord- en Oost-Syrië bijvoorbeeld kinderen van IS-leden steunt, voor hen zorgt en menselijke toenadering zoekt, wordt de samenleving als doelwit genomen, maar in Duitsland wordt geen stem verheven tegen het Duitse (Turkse) beleid. Als vrouwen en als moeders houden de medewerkers van Mala Jin Qamişlo zich bezig met vrede en ze zien zichzelf als moeders van de vrede en eisen dat er een einde komt aan de droneoorlog of welke oorlog dan ook tegen Noord- en Oost-Syrië en de moorden in heel Syrië.