Na jarenlange politieblokkades en hardhandig optreden, betogen de Zaterdagmoeders op het Galatasarayplein

  • Turkije

Na jaren van politieblokkades en wekelijkse opsluitingen keerden de Zaterdagmoeders en hun aanhangers voor het eerst terug naar hun traditionele locatie voor de Galatasaray Middelbare School aan de Istiklal Laan in Istanbul om opheldering te eisen over het lot van hun familieleden die in staatsgevangenschap zijn verdwenen en om de bestraffing van de daders te eisen. Advocaat Eren Keskin, medevoorzitter van de Vereniging voor Mensenrechten (IHD), evenals HEDEP politicus Musa Piroğlu en TIP (Arbeiderspartij van Turkije) afgevaardigde Ahmet Şık namen ook deel aan het protest in de 972e week.

Ikbal Eren, wiens broer Hayrettin Eren kort na de militaire staatsgreep op 12 september 1980 werd gearresteerd en sindsdien is verdwenen, wees er tijdens de bijeenkomst op dat de Zaterdagmoeders voor het eerst sinds 2018 op het Galatasarayplein waren. Ze bedankte iedereen die in deze tijd aan hun zijde heeft gestaan.

De zaak van Abdülkerim Yurtseven, Mikdat Özeken en Münür Sarıtaş, die op 27 oktober 1995 door het leger werden gearresteerd en nooit zijn teruggekeerd, werd vandaag besproken. Hun dorp Ağaçlı in het Yüksekova district van Hakkari werd destijds door militairen overvallen en de mensen werden op het dorpsplein opgepakt. Ikbal Eren zei dat de arrestaties volledig willekeurig waren. Abdülkerim Yurtseven was 73 jaar oud en kon nauwelijks lopen, Mikdat Özeken was 18 en Münür Sarıtaş was slechts 13 jaar oud. Ze werden meegenomen in legervoertuigen. Toen hun familieleden navraag deden bij het hoofdkwartier van de militaire politie in Yüksekova, kregen ze te horen dat de arrestanten na 24 uur zouden worden vrijgelaten. Later werden de arrestaties ontkend. Abdülkerim Yurtseven, Mikdat Özeken en Münür Sarıtaş worden sindsdien vermist.

De Zaterdagmoeders eisen al meer dan 28 jaar informatie over hun familieleden die in gevangenschap zijn verdwenen. Het is de langstlopende burgerlijke ongehoorzaamheidscampagne in Turkije, die op 27 mei 1995 begon met de sit-in van de familie van Hasan Ocak, een leraar die door marteling werd vermoord. Naar schatting 17.000 mensen, waaronder journalisten, politici en mensenrechtenactivisten, zijn in de jaren tachtig en negentig in Turkije “verdwenen”, vooral in de Koerdische regio’s. Hun lichamen werden vaak in geheime massagraven gegooid. Hun lichamen werden vaak in geheime massagraven op militaire bases gegooid, maar ook op vuilnisbelten of in putschachten. Noch de politie, noch de rechterlijke macht heeft actie ondernomen om dit te onderzoeken.

Sinds het verzet in Istanbul’s Gezi Park in 2013 zijn protesten verboden op het plein voor de Galatasaray High School.

Alleen de Zaterdagmoeders mochten hier blijven protesteren. Op 25 augustus 2018 werd de 700e wake van het initiatief echter verboden en met geweld uiteengedreven op de beschuldiging “dicht bij de PKK” te staan. Sindsdien zijn alle protesten op het Galatasarayplein verboden. Het Turkse Constitutionele Hof oordeelde op 22 februari 2023 echter dat het samenscholingsverbod onwettig was. Daarna probeerden de Zaterdagmoeders en hun aanhangers week na week hun manifestatie op het Galatasarayplein te houden. Maandenlang werden elke zaterdag tientallen mensen vastgehouden en werd het plein in het centrum van Istanbul belegerd door een grote politiemacht. Afgelopen zaterdag werden er voor het eerst geen arrestaties verricht en vandaag werd het plein ontruimd. De strijd tegen de praktijk van gedwongen verdwijningen gaat door.