- Oost-Koerdistan
De guerrillastrijders uit Oost-Koerdistan hebben hun eerste Newroz-vuur in de bergen aangestoken. De oude Newroz-legende kreeg een nieuwe betekenis met de opkomst van de Koerdische bevrijdingsbeweging vijftig jaar geleden.
De strijders riepen “Jin Jiyan Azadî” (Vrouw, Leven, Vrijheid) en “Newroz pîroz be” (Lang leve Newroz) en eisten de vrijlating van Abdullah Öcalan. Daarna werd er rond het vuur gedanst.
De Newroz-legende en het verzet van vandaag
De Newroz-legende gaat over het verzet tegen de tiran Dehaq, bij wie twee slangen uit zijn schouders groeiden. De despoot liet elke dag twee jonge mensen doden om hun hersenen aan zijn slangen te voeren. De mensen van zijn koninkrijk vluchtten daarom naar de bergen. Daar slaagde de smid Kawa erin de mensen over te halen zich tegen Dehaq te verzetten. De jonge smid maakte wapens voor zichzelf en zijn strijdmakkers. Ze kwamen samen in opstand en Kawa doodde de tiran en de slangen met zijn smidshamer. Vervolgens bouwde hij een vuur op het dak van het paleis om het einde van de tirannie en het aanbreken van een nieuwe dag in te luiden.
Newroz wordt door veel volkeren in het Midden-Oosten en de Kaukasus gevierd als het begin van de lente. In Koerdistan kreeg het nieuwjaarsfeest een nieuwe betekenis met de opkomst van de beweging rond Abdullah Öcalan. De vormingsfase van de apoïstische beweging naar een partij begon op Newroz 1973. Abdullah Öcalan en zijn strijdmakkers legden de eerste steen van de PKK tijdens een bijeenkomst bij de Çubuk-dam in Ankara.
In 1982 stak PKK-gevangene Mazlum Doğan in de beruchte martelgevangenis in Amed (vert. Diyarbakir) drie lucifers aan, legde ze op tafel in zijn cel en maakte een einde aan zijn leven. Hij liet de boodschap achter “Overgave is verraad, verzet leidt tot overwinning”, waarmee hij een signaal gaf tegen de systematische vernietiging van de Koerdische vrijheidsbeweging door de Turkse militaire junta.
Begin jaren negentig werd Newroz opgericht als verzetsfestival in Noord-Koerdische steden zoals Cizîr (Tr. Cizre) en Nisêbîn (Tr.Nusaybin). In 1992 vond een bloedbad plaats in Cizîr toen staatstroepen vanuit gepantserde auto’s en helikopters op de menigte schoten. Volgens officiële informatie kwamen 57 mensen om het leven, ooggetuigen meldden meer dan 100 doden.
Newroz was ook herhaaldelijk een aanleiding voor de bevrijdingsbeweging om op te roepen tot een vreedzame en waardige oplossing van de Koerdische kwestie. Kort voor Newroz 1993 riepen Abdullah Öcalan en de PKK een eenzijdig staakt-het-vuren af, dat binnen korte tijd mislukte. In 2013, tijdens de Newroz-vieringen in Amed, werd een verklaring, geschreven door Öcalan in de eilandgevangenis van Imrali, voorgelezen voor miljoenen mensen, wat voor grote opschudding zorgde.
De Newroz van dit jaar staat in het teken van rouw om de slachtoffers van de aardbevingsramp van 6 februari. De Unie van Koerdische Gemeenschappen (KCK) roept op om verdriet om te zetten in woede en Newroz te vieren als een dag van verzet en opwekking.