- Oostenrijk
De ceremoniële uitreiking van de Theodor Kramer-prijs voor schrijven tijdens verzet en ballingschap vond vrijdag plaats in Niederhollabrunn, Oostenrijk. De winnaars zijn de Koerdische schrijfster Meral Şimşek en de Oostenrijkse publicist Gerhard Oberschlick.
Na de prijsuitreiking zei Meral Şimşek in een toespraak dat ze de prijs in ontvangst nam namens de vrouwen van Koerdistan: “En daarom betekent deze prijs veel voor mij. Ik was nog in mijn land toen ik de prijs kreeg. Ik werd aangeklaagd vanwege wat ik schreef. Er zijn procedures tegen mij in Turkse rechtbanken omdat ik Koerdisch ben. Ik ben al veroordeeld en de rechtszaken gaan door. Ik woon nu in ballingschap in Berlijn. Mijn thuisland Koerdistan is al eeuwen bezet. Als Koerden worden we onderdrukt en onderworpen aan genocide. We worden verkracht, vermoord en verdreven uit ons land door onze bezetters. Wat we willen is leven zoals andere volkeren met onze taal en identiteit. We willen niet sterven en genocide meemaken. Net als u willen wij onze eigen taal kunnen spreken. We willen dezelfde rechten als andere volkeren.”
De Koerdische schrijfster bedankte haar moeder Xecê, haar zus Mülkiyet Doğan, die in 1993 werd vermoord, en haar broer Akif Doğan, die in 1996 werd vermoord, voor de kracht en veerkracht die ze haar gaven: “Ik betuig mijn oneindige dankbaarheid aan hen, omdat ik van hen heb geleerd om weerstand te bieden. Ik dank de hemel en mijn vaderland. Ik aanvaard de prijs die mij is toegekend namens alle Koerdische vrouwen die zijn vermoord en verkracht in Koerdistan onder Arabische, Perzische en Turkse koloniale heerschappij, die vandaag de dag weerstand bieden in gevangenissen en strijden in de bergen.”
De Theodor Kramer Gesellschaft, opgericht in 1984, reikt sinds 2001 een prijs uit voor schrijven in verzet en ballingschap. De focus ligt niet alleen op literaire kwaliteit, maar ook op de houding en het lot van de prijswinnaar.
“Met Meral Şimşek wordt een auteur van Koerdische afkomst die politiek vervolgd wordt in Turkije en die in het Turks schrijft vereerd om haar in haar nood zoveel mogelijk te steunen en zo ook gehoor te geven aan een oproep van de Internationale P.E.N. volgen. Auteur van een bekroond lyrisch werk, waarvan de vertaling in voorbereiding is, rebelleert regel voor regel in het gedicht tegen de machten die als noodlottig worden gepresenteerd en die onderwerping eisen, ze mobiliseert de Abrahamitische traditie, de Griekse wereld van goden en Zoroastrische mythen voor haar strijd, als vrouw en lid van een onderdrukte natie, om een onafhankelijk leven te leiden. Het is een poëzie van uiteenlopende kennis, die tegelijkertijd voortdurend het poëtische herontdekt in het dagelijks leven en in de grote dingen van de natuur”, zei Meral Şimşek, die de prijs toelichtte.
Meral Şimşek: politieke vervolging en internationale onderscheiding
Meral Şimşek is een Turks-Koerdische schrijver en dichter uit Amed (Diyarbakýr), geboren in 1980, en moeder van twee kinderen. Ze ontving negen internationale onderscheidingen, onder meer voor haar dichtbundels Flüchtlingsträume, Wolken im Feuer en Schwarze Feige. Haar korte verhaal Arzela verscheen in 2022 en haar autobiografische roman Nar Lekesi (Granaatappelvlek) in 2017. Ze is sinds 2020 lid van de Koerdische PEN en de Vereniging van Koerdische Schrijvers van Mesopotamië.
Een jaar nadat Meral Şimşek in Turkije werd ontvoerd en gedwongen voor de geheime dienst te werken door te dreigen haar leven als auteur anders te vernietigen, werd ze op 9 december 2020 gearresteerd in de provincie Meletî (Malatya), met een verbod om het land te verlaten en in januari 2021 beschuldigd van “lidmaatschap van een terroristische organisatie” (artikel 314/2 van het Turkse wetboek van strafrecht) en “terroristische propaganda” (artikel 7/2 van de antiterrorismewet nr. 3713).
De aanklacht citeerde haar werken, haar literaire lidmaatschappen, haar gedicht voor haar dode broer, haar met PEN bekroonde korte verhaal Arzela, dat verscheen in de bloemlezing Koerdistan + 100. In deze bloemlezing creëren twaalf hedendaagse Koerdische schrijvers scenario’s voor een toekomst waarin Koerdisch zijn mogelijk is zonder vervolging. “En zelfs het beantwoorden van de vraag van een lezer tijdens een evenement in Batman wordt als een strafbaar feit beschouwd. Op de vraag waarom ik niet in het Koerdisch schreef, antwoordde ik dat ik me schaamde dat ik niet in mijn moedertaal kon schrijven. Dat staat in de aanklacht. Het is tragisch”, vertelde Meral Şimşek vorig jaar aan ANF Nieuwsagentschap.
Meral Şimşek werd op 13-jarige leeftijd zo zwaar seksueel gemarteld dat ze een operatie aan haar baarmoeder moest ondergaan en leed aan nierschade. Ze is onder medische behandeling. Haar zus en broer werden drie jaar na elkaar vermoord.
In juni 2021 vluchtte Meral Şimşek naar Griekenland. De Griekse politie pakte haar op, nam haar documenten en telefoon, misbruikte haar, gooide haar in het water midden in de grensrivier Evros terwijl ze niet kan zwemmen, waar Meral Şimşek met de hulp van haar vriendin de oever kon bereiken maar het Turkse leger haar daar oppakte. Ze wordt nu vervolgd met maximaal vijf jaar gevangenisstraf voor het betreden van een verboden militair gebied. Ze is sindsdien vrijgesproken van lidmaatschap van een terroristische organisatie met een straf van meer dan twintig jaar, maar werd in oktober 2021 veroordeeld tot een jaar en drie maanden gevangenisstraf voor het verspreiden van terroristische propaganda. De bezwaarprocedure is nog niet afgerond.
PEN International is van mening dat Meral Şimşek wordt vervolgd voor haar literatuur en heeft namens haar herhaaldelijk opgeroepen tot actie, meest recentelijk in zijn oproep op Internationale Vrouwendag 2022.
Kurdistan + 100 werd in augustus 2022 door commapress gepubliceerd. De poëzie en het proza van Meral Şimşek zijn beklijvend, concreet, meedogenloos en ondanks alles hoopvol. In haar autobiografische roman Nar Lekesi vertelt de schrijfster over systematische vervolging, marteling en moord, maar ook van de wil om te blijven leven en schrijven.