- Noord-Koerdistan
Ter gelegenheid van 15 mei, de Dag van de Koerdische taal, publiceerden taalinstituten, politieke partijen en maatschappelijke organisaties in Amed (tr. Diyarbakır) een gezamenlijke verklaring. Onder het motto “Status voor het Koerdisch – Onderwijs in het Koerdisch” kondigden ze een actieperiode aan van 4 mei tot 1 juni.
De verklaring werd gepresenteerd in het Koşuyolu Park in Amed en voorgelezen door vertegenwoordigers van het MED-DER Language Research Centre en de Culturele Commissie van de Volkspartij voor Gelijkheid en Democratie (DEM) in Kurmancî en Kirmanckî. Het doel is om het sociale verzet voor de erkenning van de Koerdische taal te verspreiden en te verdiepen – en om het uit te dragen naar alle gebieden van het leven.
“De Koerdische taal is onze rode lijn”
De verklaring beschrijft de Koerdische taal als een elementair goed, niet alleen van de Koerdische natie, maar van de hele mensheid. Net als vele andere talen is het gemarginaliseerd, verboden of onzichtbaar gemaakt door repressie van de staat gedurende meer dan een eeuw. Vooral in Turkije is het doel duidelijk: “De onderdrukking van het Koerdisch door het alomtegenwoordig opdringen van het Turks is bedoeld om de Koerdische identiteit cultureel uit te roeien.”
De verklaring citeert PKK-oprichter Abdullah Öcalan, die de relatie tot de moedertaal beschrijft als een maatstaf voor persoonlijke en collectieve waardigheid: “Wie zijn taal niet verdedigt, kan niets verdedigen. Wie zijn taal niet spreekt, blijft half mens. Moedertaal is net zo belangrijk als brood en water.”
Onderwijs, status, erkenning
Het initiatief roept op om het Koerdisch te erkennen als een gelijkwaardige taal in de grondwet, vooral in het onderwijs en bestuur. Dit omvat ook een open debat over de invoering van onderwijs in de moedertaal, de terugkeer van Koerdische plaatsnamen en de wettelijke bescherming van Koerdische modellen voor zelfbestuur. De auteurs maken duidelijk: “Deze rechten zijn niet onderhandelbaar, maar fundamentele elementen van een democratische gemeenschap.” Tegelijkertijd wordt de vrijlating van Abdullah Öcalan genoemd als een noodzakelijke voorwaarde om een echte democratische oplossing voor de Koerdische kwestie – en dus ook culturele vrijheid – mogelijk te maken.
Geplande actieweken: Onderwijs van onderaf
Tussen 4 mei en 1 juni worden in alle Koerdische provincies en in de grote Turkse steden allerlei activiteiten georganiseerd. Het doel is om het Koerdisch zichtbaarder te maken in de hele samenleving en de collectieve verantwoordelijkheid voor taal en cultuur te versterken.
Elk huis is een school
De plannen omvatten demonstraties, informatiecampagnes en straatacties, poster- en spandoekcampagnes in het Koerdisch, lezingen, theatervoorstellingen, boekenbeurzen en concerten, seminars, conferenties, symposia en forums, digitale evenementen en lokale initiatieven in samenwerking met gemeenten en lokale autoriteiten. Een bijzondere focus ligt op de oprichting van spontane leerplekken: “Elk huis, elk dorp, elke straat, elke buurt, elk kamp moet een Koerdische school of universiteit worden,” aldus de verklaring.
Oproep tot brede participatie
De initiatiefnemers roepen alle democratische krachten, Koerdische partijen, vrouwengroepen, jongeren, academici en kunstenaars – binnen en buiten Koerdistan – op om zich bij dit initiatief aan te sluiten. “Laten we van elke dag een feest van de Koerdische taal maken. Laten we samen strijden voor de bescherming en sociale integratie ervan – op scholen, op het werk, in de politiek, in het gezin en in het dagelijks leven.”
Het evenement eindigde met applaus en slogans voor het versterken van de Koerdische taal.