- Turkije
Zelfs 33 jaar na de verdwijning van Hüsamettin Yaman en Soner Gül eisen de familieleden van de twee jonge studenten gerechtigheid. Tijdens hun 1049e wake op het Galatasarayplein in Istanbul riepen de Zaterdagmoeders op tot een effectief strafrechtelijk onderzoek – en tot het respecteren van de vrijheid van vergadering in Turkije.
Elke week herdenken de Zaterdagmoeders, gesteund door tal van mensenrechtenorganisaties, het lot van mensen die spoorloos verdwenen na te zijn gearresteerd in de jaren tachtig en negentig van de vorige eeuw. Deze week lag de focus op het lot van Hüsamettin Yaman (22) en Soner Gül (21) – twee studenten die in 1992 voor het laatst levend werden gezien in Istanbul.
“Een vreedzaam protest dat wordt gecriminaliseerd”
Eren Keskin, medevoorzitter van de mensenrechtenvereniging IHD, bekritiseerde in haar toespraak het voortdurende verbod op openbare waken op het Galatasarayplein. Het Turkse Constitutionele Hof had deze beperkingen in februari 2023 al ongrondwettelijk verklaard, maar het ministerie van Binnenlandse Zaken en de politieautoriteiten negeren het besluit en beperken het aantal deelnemers aan de acties. “Het recht van vergadering is een fundamenteel recht. De weigering om de Zaterdagmoeders toegang te verlenen tot het plein is in strijd met de Turkse grondwet en het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens”, aldus Keskin.
Spoor verloren na de arrestatie
Hüsamettin Yaman was student aan de Universiteit van Istanbul en was kort voor zijn verdwijning al een keer tijdelijk aangehouden voor politieke activiteiten. Hij verliet zijn huis op 2 mei 1992 en keerde nooit meer terug. Twee dagen later ontvingen familieleden een anoniem telefoontje: Yaman was samen met Soner Gül door de politie gearresteerd in Fındıkzade. Beide families zochten vervolgens informatie bij de politie, het Openbaar Ministerie en de autoriteiten – tevergeefs. Ambtenaren ontkenden elke arrestatie.
Soner Gül studeerde aan dezelfde universiteit; hij studeerde aan de medische faculteit van Cerrahpaşa en was ook politiek actief. Ook zijn familie zocht maandenlang naar hem. Beide families werden gesteund door onder andere de IHD en de mensenrechtenorganisatie Amnesty International.
Verklaring politieagent heeft geen gevolgen
In 2011 bracht een verklaring van Ayhan Çarkın, ex-officier van een speciale eenheid van de Turkse politie, nieuwe hoop: in een interview meldde hij dat Yaman en Gül na hun arrestatie in een bosgebied waren gemarteld en uiteindelijk gedood. Volgens Çarkın waren hun laatste woorden: “Menselijke waardigheid zal marteling overwinnen.”
Ondanks deze gedetailleerde verklaring en nog een strafklacht van de familie Yaman, werd het onderzoek nooit serieus hervat. “Sindsdien is er geen substantiële ontwikkeling in de zaak geweest,” zegt Keskin.
Oproep aan justitie: “Onderzoek!”
De Zaterdagmoeders roepen opnieuw op tot een onafhankelijk, eerlijk en effectief strafrechtelijk onderzoek naar de gebeurtenissen. “Officiële verklaringen en getuigenverklaringen mogen niet zonder gevolgen blijven. We zullen niet ophouden gerechtigheid te eisen voor onze vermisten”, verklaarde Keskin namens de families.
Net als in voorgaande weken vond de wake op het Galatasarayplein plaats onder beperkingen. Desondanks kwamen familieleden, supporters en mensenrechtenactivisten samen – met bloemen, foto’s van de vermisten en dezelfde vraag: Wat is er met onze geliefden gebeurd?