- Turkije
24 juli 2015 is een belangrijke datum in Koerdistan. Deze dag markeert het einde van de gesprekken over een oplossing voor de Koerdische kwestie en het begin van de praktische uitvoering van het “afbraakplan” van het Turkse AKP-bewind. Dit plan, in het Turks bekend als het “Çöktürme Planı” – wat “op de knieën dwingen” betekent – dat in 2014 werd gelanceerd en dus tijdens het dialoogproces tussen Ankara en Abdullah Öcalan, is een militair en politiek concept van vernietiging door de Turkse staat tegen de Koerdische bevolking.
In het centrum van de aanvallen: partijen in de traditie van de oorspronkelijke HEP-partij
Met de eenzijdige afzegging van de zogenaamde Imrali-gesprekken door president Recep Tayyip Erdoğan begon niet alleen de totale oorlog tegen Koerdistan en de Koerdische bevrijdingsbeweging opnieuw, maar ook een ongekende politieke vernietigingscampagne tegen de democratische oppositie. De HDP en DBP en hun voorgangers en opvolgers – partijen die in de traditie staan van hun oorspronkelijke partij HEP – stonden in het middelpunt van deze aanvallen.
De Turkse staat gebruikte het beleid van gedwongen bestuur als een bijzonder effectief wapen tegen de democratische oppositie. De methode om gekozen burgemeesters te verwijderen, te arresteren en te vervangen door staatsbestuurders was al gebruikt na de pseudocoup in juli 2016 om de democratische oppositie te verzwakken en uiteindelijk het lokale zelfbestuur te vernietigen. Dit beleid om de politieke wil van de bevolking te bezetten, dat traditioneel gepaard gaat met arrestaties en opsluiting van de achterban, werd voortgezet na de lokale verkiezingen van 31 maart 2019.
Scheiding der machten de facto afgeschaft
Dit jaar draaide de repressiemachine van Erdoğan tegen de democratische krachten van het land zelfs op volle toeren. Dat is de conclusie van een recent rapport dat maandag in Ankara werd gepresenteerd door de Commissie voor Recht en Mensenrechten van de DEM-partij. De evaluatie vat de rechtenschendingen tegen actieve leden van de oppositiepartijen onder de paraplu van de HDP sinds 2015 samen – en schetst een duidelijk beeld. Vooral de extreme intensiteit van de “anti-terreuroperaties”, zoals Ankara haar acties tegen de democratische politiek verklaart, is opvallend. Invallen en arrestaties vinden vrijwel dagelijks plaats en de AKP/MHP alliantie heeft de scheiding der machten de facto afgeschaft.
Aantal arrestaties sinds 2015: 22.818
Ten minste 2.906 leden van de partijen HDP, DBP, YSP en DEM werden gearresteerd in 2023 (per 10 december), tegen 319 van hen werd een arrestatiebevel uitgevaardigd. Volgens Nuray Özdoğan en Öztürk Türkdoğan, de medewoordvoerders van de mensenrechtencommissie van de DEM-partij, waren onder de arrestanten gewone leden, lokale politici op districts- en provinciaal niveau en verantwoordelijken van partijraden en centrale uitvoerende comités. Het aantal geregistreerde arrestaties in de gelederen van de democratische oppositie sinds juli 2015 is daarmee gestegen tot ten minste 22.818. Ten minste 4.334 leden, waaronder een aantal burgemeesters, parlementsleden en voormalige partijleiders, zijn in de gevangenis beland.
Bomaanslagen eisten 142 levens en verwondden bijna duizend mensen
Het aantal medevoorzitters van districts- en provinciale organisaties dat alleen al in de afgelopen acht jaar werd gearresteerd, bedraagt 306. In dezelfde periode werden 24 parlementsleden en 30 leden van de centrale uitvoerende raden van de democratische oppositie gevangen gezet. Volgens het DEM-rapport zitten zeven voormalige parlementsleden en veertien leden van partijbesturen nog steeds achter de tralies – samen met 44 afgezette burgemeesters. Tijdens de staatsgreep tegen de lokale politiek in 2016 liet het Turkse leiderschap 93 stadsleiders arresteren; in 2019 waren dat er 43.
Gewelddadige aanvallen
Het aantal fysieke aanvallen op leden en activisten van de democratische oppositie is ook dramatisch. Volgens Türkdoğan schat zijn partij dat er tussen 2015 en 2023 336 gewelddadige aanvallen hebben plaatsgevonden. “Bij deze aanvallen zijn twee van onze leden gedood en nog eens 76 gewond geraakt. Daarnaast zijn er verschillende bomaanslagen gepleegd tegen de HDP en haar zusterpartijen. Deze eisten 142 levens en verwondden bijna duizend mensen”, zei Türkdoğan.
Het verzet voor onze idealen gaat onverminderd door
De gerenommeerde advocaat, die ook plaatsvervangend medevoorzitter van de DEM-partij is, benadrukte dat het plan om de Koerdische samenleving te vernietigen tot op de dag van vandaag doorgaat. Onderdeel van dit plan was dat bolwerken van de democratische oppositie, zoals Sûr, de oude stad Amed (Tr. Diyarbakır), of de steden Nisêbîn (Nusaybin) en Cizîr (Cizre), met de grond gelijk werden gemaakt tijdens de avondklok die in 2015 werd ingesteld en de daaropvolgende maandenlange militaire belegering. “Ondanks de sombere aanblik van deze balans laten we ons niet intimideren”, benadrukte Nuray Özdoğan. Het verzet voor de idealen van haar partij; pluralisme, tolerantie, absolute gendergelijkheid, decentralisatie, directe en participatieve democratie, vrede, burgerrechten en sociale rechtvaardigheid, zal onverminderd doorgaan.