- Noord-Koerdistan
In Riha (Tr. Urfa) bezochten familieleden, mediaprofessionals en activisten uit het maatschappelijk middenveld het graf van Kemal Kılıç. De aanleiding was het stilstaan bij de moord op de Koerdische journalist. Kılıç was een vertegenwoordiger van de krant “Özgür Gündem” in Riha. Hij werd op 18 februari 1993 op 30-jarige leeftijd op straat vermoord. Zijn moordenaars zijn nooit gevonden, omdat de mensen die opdracht gaven tot zijn moord vermoedelijk uit de gelederen van de “diepe staat” kwamen.
Özgür Gündem (Vrije Agenda) is een last voor de Turkse autoriteiten sinds het voor het eerst verscheen op 30 mei 1992. In flagrante tegenspraak met het officiële standpunt van de staat was de krant het enige medium in Turkije dat aandacht besteedde aan de vuile oorlog in Koerdistan en foto’s publiceerde van de misdaden tegen de Koerdische bevolking. De medewerkers betaalden echter een hoge prijs voor deze tegenpubliciteit. Alleen al in de eerste twee jaar van publicatie werden 27 medewerkers van Özgür Gündem, waaronder correspondenten en krantenverkopers, vermoord – de eerste verslaggever stierf al een week na de publicatie van de eerste editie. Nog eens 49 moorden in de jaren negentig waren gericht tegen krantenmedewerkers van publicaties in de Özgür Gündem-traditie. Tot het eerste verbod in 1994 werd de krant herhaaldelijk onder verschillende namen nieuw leven ingeblazen.
Gedood met twee schoten in het hoofd
In het geval van Kemal Kılıç werden de moordenaars blijkbaar gerekruteerd vanuit Hezbollah – een radicale islamistische militie die optrad als doodseskader voor de Turkse staat in Koerdistan. Op de avond van 18 februari 1993 zag een getuige die als nachtwaker op een bouwterrein werkte hoe Kılıç werd onderschept door een groep van vier mannen die een bus verlieten naar zijn dorp aan de rand van Riha. De mannen hadden net de bus ingehaald in een witte Renault en stonden langs de kant van de weg te wachten. Toen Kılıç als laatste passagier uitstapte, stortten ze zich op hem en probeerden hem hun auto in te sleuren – blijkbaar met het plan om hem te ontvoeren. Volgens de nachtwaker verweerde Kılıç zich luidkeels. De daders veranderden van gedachten. Eerst sloegen ze hem in elkaar, daarna schoten ze hem twee keer in het hoofd. Kemal Kılıç viel ter plekke stil.
Dossier gesloten wegens verjaring
In de jaren 90 werden witte Renaults gezien als symbolen van staatsterreur in Noord-Koerdistan. Ze doken altijd op bij gedwongen verdwijningen. De inzittenden worden omschreven als “onbekende daders” die nooit gepakt zijn door de Turkse justitie. Ook de moordzaak op Kemal Kılıç bleef ongestraft. Hoewel er een onderzoeksdossier werd geopend, verdween het al snel weer naar de stoffige planken van de gerechtelijke archieven. Zelfs toen de terreur van Hezbollah aan de controle van de staat ontsnapte en het pistool waarmee Kılıç was vermoord eind 1993 bij een inval in Amed (Tr. Diyarbakır) werd gevonden – het pistool werd gebruikt bij 15 buitengerechtelijke executies – en de eigenaar werd aangeklaagd wegens lidmaatschap van een terroristische organisatie, werd de moord op de journalist, die ook in het bestuur van de mensenrechtenvereniging IHD zat, niet voor de rechter gebracht. 20 jaar na zijn gewelddadige dood werd het dossier Kemal Kılıç gesloten vanwege verjaring.
Vermoord nadat doodsbedreigingen bekend werden
Serdar Altan, die medevoorzitter is van de in Amed gevestigde journalistenvereniging Dicle Firat (DFG), noemde vandaag tijdens het grafbezoek de reden voor de moord op Kemal Kılıç en de juridische vertraging van het misdrijf. De 30-jarige had publiekelijk de aandacht gevestigd op doodsbedreigingen tegen leden van de Özgür Gündem media, aanvallen op het verkooppersoneel van de krant en brandstichtingen op kiosken. Hij voelde zich gedwongen om deze stap te zetten nadat verzoeken aan de gouverneur van de provincie om bescherming te bieden aan journalisten, kioskverkopers en krantenverkopers waren afgewezen. Dit gebeurde ongeveer een maand voor de moord op Kılıç. In 2000 veroordeelde het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) Turkije tot het betalen van 39.000 Sterling schadevergoeding aan de nabestaanden van de journalist op grond van het feit dat artikel 2 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (recht op leven) was geschonden omdat de autoriteiten hadden nagelaten zijn leven te beschermen.