De drie belangrijkste fracties van het Europees Parlement, de rechtse Europese Volkspartij (EVP), de Socialisten en Democraten (S&D) en Renew Europe (centristen en liberalen), stelden voor om de Sacharovprijs toe te kennen aan Jina Amini en de beweging “Jin Jiyan Azadî” die door haar moord op gang kwam, voor het verdedigen van de vrijheid van denken.
Jina Amini werd op 16 september 2022 vermoord door de zedenpolitie. Ze was net 22 jaar oud. Ze werd gearresteerd omdat ze “haar hoofd niet goed bedekte”. Na de moord op de jonge Koerdische vrouw kwam een ongekende opstand op gang.
De winnaar van de prijs wordt in oktober bekendgemaakt en de prijsuitreiking vindt plaats tijdens de Algemene Vergadering van het Europees Parlement in Straatsburg in december.
De extreemrechtse groep Identiteit en Democratie, waartoe ook Rassemblement National in Frankrijk, Lega in Italië en AfD in Duitsland behoren, stelde de naam van Elon Musk voor, de baas van X (voorheen Twitter).
Kandidaten zijn onder andere de Oegandese klimaatcampagnevoerder Vanessa Nakate en “vrouwen die vechten voor vrije, veilige en legale abortus” (Justyna Wydrzynska uit Polen, Morena Herrera uit El Salvador en Colleen McNichols uit de VS).
Deze “vrijheid van denken” prijs, die voor het eerst werd uitgereikt in 1988, ontleent zijn naam aan kernfysicus Andrei Sacharov, een van de leidende figuren van de oppositie tijdens de USSR-periode.